Home Tijd Soms lijkt ruimte buiten de tijd te bestaan
Tijd

Soms lijkt ruimte buiten de tijd te bestaan

Door Miriam Rasch op 21 oktober 2025

Miriam Rasch
beeld Merlijn Doomernik
Filosofie Magazine waar is de geest als die niet in je hoofd zit
11-2025 Filosofie Magazine Lees het magazine

Dit artikel krijg je van ons cadeau

Wil je onbeperkt toegang tot de artikelen op Filosofie.nl? Je bent al abonnee vanaf €4,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en je hebt direct toegang.

Ik heb al in geen tijden een déjà vu gehad. Wel krijg ik soms een andere vreemde tijdservaring. De ruimte doet zich dan aan me voor alsof ik er zelf niet bij ben, alsof ze buiten de tijd en het menselijk gewoel bestaat. Kenmerkt déjà vu zich door herhaling, dit biedt eerder een glimp van oneindigheid waarin alle tijd is samengebald.

Laat me het anders zeggen. Ik lag in bed, een vreemd bed in een kamer ver weg, ik staarde naar witgeel gesausde wanden waar gefilterd zonlicht op scheen. Er stond een vaasje op de vensterbank met niets erin, aan de muur een heidelandschap. Het was alsof ik een schilderij binnentrad, zo’n verstild interieur van Vilhelm Hammershøi.

Décalage heet zo’n sensatie ook wel. Vroeger kreeg ik dat vooral als ik, ietwat aangeschoten, me kon inbeelden in de jaren tachtig te zijn beland. Nu moet ik dus stilletjes in bed liggen, te midden van ­oneindigheid.

Even tussendoor …

Meer columns lezen van Miriam Rasch? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Ontvang wekelijks de beste artikelen van Filosofie Magazine en af en toe een aanbieding.

Ik zou wel een encyclopedie van eigenaardige sensaties willen aanleggen. Dat is ongetwijfeld eerder een literair dan een filosofisch project. Hoewel, kun je beweren dat je de tijd kent als je nog nooit een déjà vu hebt gehad? Of oneindigheid, als je nog nooit bent wakker geworden in een schilderij van Hammershøi?

Loginmenu afsluiten