Moreel dilemma: zijn verre vakanties te verantwoorden?

Een verre reis is meer dan uitwaaien op een voor jou vreemde locatie. Voor menigeen is het een intens verrijkende ervaring. Als reiziger leer je nieuwe mensen en culturen kennen, een andere biosfeer, een alternatieve manier van leven. Een wereldreis kan een transformatieve ervaring zijn, die je blik op mens en wereld wezenlijk verandert. Wie die verre vakantie laatdunkend afdoet als verspillend extraatje, houdt er een te nauwe kijk op na. Reizen is een bron van welzijn. Je zou het zelfs kunnen zien als existentieel basisproject: voor gegoede wereldburgers vormen bijzondere reizen de hoofdmoot van het goede leven. De Britse filosoof Bernard Williams sprak van ground projects: persoonlijke toewijdingen die het leven betekenis geven, en die de ethiek niet kan verbieden. Het goede leven waarborgen is immers precies waar ethiek om draait.

Verre en veelvuldige vakanties zijn niet voor iedereen weggelegd. Sterker nog, dat kúnnen ze niet zijn. Als de hele wereldbevolking er dezelfde standaarden op zou nahouden als toeristen uit het rijke Westen, dan zou van de pracht en praal van de steden en de natuur waar vakantiegangers nu van genieten weinig overblijven. Toeristische grootgebruikers maken een uitzonderingspositie voor zichzelf. Dat geldt ook voor hun klimaatimpact: ongeveer 1 procent van de wereld is verantwoordelijk voor de helft van de wereldwijde vliegemissies. Veelvliegers kunnen hoge klimaatkosten compenseren door extra te betalen voor offsetting (zoals het aanplanten van nieuw bos om CO2 af te vangen), maar daarmee zijn de schadelijke klimaat- en milieu­effecten van een verre reis niet volledig geneutraliseerd. Bovendien zijn er duurzame alternatieven om ons welzijn te bevorderen; het goede leven waarborgen kan ook dichter bij huis.