Sommige mensen deert het niets dat we via onze verslaving aan internet en social media onze privacy dreigen kwijt te raken. Ze zeggen dat ze niets te verbergen hebben en dat ze het daarom ook niet erg vinden hun gegevens te delen met bedrijven als Zoom of Google. Ze hebben evenmin bezwaar tegen een app die die de overheid vertelt waar ze zich bevinden. Uit naam van de gezondheid willen mensen best meewerken aan een digitale melaatsencultuur.
Anderen jaagt het idee de stuipen op het lijf en zij vrezen terecht te komen in het panopticum van Bentham. Ik deel die angsten en daarom zal ik even uitleggen waarom privacy een belangrijke waarde is. Het gaat in de discussie om drie dingen waarvan we zeggen dat we erom geven: transparantie, intimiteit en vrijheid.
Transparantie wordt door de meeste mensen belangrijk gevonden, maar dat moet je niet verwarren met heldere doorzichtigheid. Je kunt transparantie beter zien als distorsie. Denk aan transparante materialen waar je doorheen kunt kijken. We kijken door glas en plastic, maar deze media verdraaien wat we zien. We zien iets, maar we zien het niet zoals het is. Het probleem van de technocraten die over onze gezondheid willen waken is dat ze gaan denken dat wat ze zien echt is, wat niet zo is.
Vrijheid is het recht op geheimen
Intimiteit is niets anders dan een ander toegang bieden tot wat vreemd is in jezelf. Wie me niet gelooft, moet Augustinus er maar eens op naslaan. Als jij je openstelt voor God, dan gaat hij zitten in dat deel van jou dat je zelf niet zo goed kent. God kent jou beter dan jij jezelf. In tijden waarin we niet meer in God geloven wordt die intimiteit toegeschreven aan de geliefde. Goh, wat kent hij of zij me toch goed! Je wilt niet dat die intimiteit toegankelijk wordt voor te veel anderen. Dat is griezelig. Je vindt dat toegang voor uitverkorenen moet zijn gereserveerd. Dat Amazon.com beter weet welke boeken ik moet lezen dan ikzelf is een aanslag op de intieme verhouding die ik heb tot de schrijvers die ik lees.
Vrijheid is tot slot niets anders dan het recht op geheimen hebben. Het Engelse woord voor geheim is secret. Dat heeft een link met lekken en sijpelen (to secrete). Vrijheid is dat je zelf de baas bent over wat je afscheidt. Ook daar wil je doorgaans zelf over beslissen. Ik weet het: privacy is cultureel sensitief. Die heeft zeker ook nadelen. Feministen hebben met recht en reden de duistere kant van deze waarde benadrukt. Er zijn heel wat misdrijven tegen vrouwen verborgen gebleven met een beroep op privacy. Als ik evenwel een app op mijn mobiel moet zetten die me vertelt waar ik mag gaan en staan, dan zweer ik dat ik het ding wegsodemieter.
