Home Feiten Maar wat is eigenlijk een emotie?
Feiten

Maar wat is eigenlijk een emotie?

Door Thomas Velvis op 31 oktober 2024

Inside Out Binnenstebuiten emotie emoties gevoelens gevoel
beeld Disney, uit de film Inside Out
FM11 Filosofie Magazine 11 echt nep fake Hans Schnitzler
11-2024 Filosofie Magazine Lees het magazine
Gemengde gevoelens zijn geen mix van verschillende emoties, ontdekten Amerikaanse hersenonderzoekers. Maar wat is een emotie, vraagt filosoof Kris Goffin.

Dit artikel krijg je van ons cadeau

Wil je onbeperkt toegang tot de artikelen op Filosofie.nl? Je bent al abonnee vanaf €4,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en je hebt direct toegang.

Als in films gemengde gevoelens voorkomen gaat het bijna altijd over een combinatie van vreugde en verdriet. Zo draait de Pixarfilm Inside Out, waarin personificaties van emoties centraal staan, om de moeizame verhouding tussen Plezier en Verdriet. Ook dit Amerikaanse onderzoek in Cerebral Cortex richt zich op een bitterzoete ervaring, zegt filosoof Kris Goffin. ‘De proefpersonen kregen een filmpje te zien over iemand die haar vader verliest en haar droombaan krijgt. De onderzoekers ontdekten met hersenscans dat proefpersonen daarbij niet afwisselend negatieve en positieve gevoelens ervoeren, maar een aparte “gemengde emotie”. Maar hoe zit zo’n gemengd gevoel in elkaar? Daarover zegt het onderzoek niets.’

Wat is het feit?
Vaccaro, A.G., H. Wu, R. Iyer e.a. (2024). ‘Neural patterns associated with mixed valence feelings differ in consistency and predictability throughout the brain.’ Cerebral Cortex 34, 4.

Het probleem is volgens Goffin dat de onderzoekers een simplistisch beeld hebben van emoties. ‘Ze onderscheiden maar drie soorten gevoelens: positief, negatief of gemengd. Maar neem een emotie als angst. Angst betekent niet alleen “negatief” – het zegt veel meer, want een emotie is een waardeoordeel. Als je bang bent, beoordeel je iets als gevaarlijk, een bedreiging van de doelen die je wilt bereiken. Daar komen soms ook bepaalde fysieke reacties en actiegerichtheid bij kijken: het zweet breekt je uit en je wil vluchten. Dat hoort allemaal bij de emotie angst.’

Even tussendoor… Meer lezen over de filosofie van emoties? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Ontvang wekelijks het laatste filosofienieuws, de beste artikelen en af en toe een aanbieding.

Een gemengd gevoel bestaat uit waardeoordelen die van elkaar verschillen, meent Goffin. ‘Als je vriend naar het buitenland vertrekt ben je droevig, want je hebt het negatieve oordeel dat je die persoon gaat missen. Maar je hebt ook een blij gevoel, omdat je oordeelt dat deze relatie betekenisvol voor je is.’ Die complexiteit van emotionele ervaringen is volgens Goffin niet alleen zichtbaar bij gemengde gevoelens. ‘Als je kwaad bent, kun je negatief oordelen over wat iemand anders heeft gedaan én over het feit dat jij je erdoor laat provoceren. In emoties komen vaak verschillende oordelen samen.’

Wie stelt kritische vragen?
Kris Goffin is onderzoeker aan Maastricht University. Hij richt zich op de filosofie van kunstmatige intelligentie, onbewuste vooroordelen en emoties.