Met zijn dertig jaar is Jesse Klaver de jongste fractievoorzitter in de Tweede kamer. Wij vroegen hem op wat voor mensbeeld hij zijn politieke standpunten baseert.
Tekst loopt door onder afbeelding Fotografie: Merlijn Doomernik
Wat kan ik weten?
‘Politici doen vaak net alsof ze alles weten. Maar het zijn natuurlijk gewoon mensen en die weten ook niet alles. Dus als politicus moet je bescheiden zijn over je kennis. Al moet je dat weer niet als excuus gebruiken en dus wel serieus je best blijven doen om alles zo goed mogelijk te weten te komen. Om dat te bereiken, stel ik zo veel mogelijk vragen, en dan vooral aan mensen van wie ik weet dat ze anders denken dan ik. Maar als politicus kun je niet eeuwig blijven ouwehoeren; politiek is uiteindelijk actie en besluit. Als ik denk: nu weet ik genoeg om wat zekerheid te hebben, dan neem ik een besluit en probeer ik daarachter te staan. Maar zelfs dan moet je niet altijd maar bij je standpunt blijven. Neem de zorg. Veel politici wilden de zorg privatiseren. Ze dachten op dat moment waarschijnlijk oprecht dat de zorg er beter door zou worden. Nu blijkt al een tijdje dat de marktwerking zorg geen goeddoet. Dan moet je niet bang zijn om je plannen bij te stellen.’
Wat moet ik doen?
‘Je moet je inleven in de ander. Neem de brief van Mark Rutte over “Normaal Doen” die hij in alle kranten liet zetten. Hij schrijft daarin dat mensen die niet zo denken als hij maar weg moeten gaan. Dat is ondemocratisch. Volgens mij gaat het er in een democratie om dat we allemaal van mening moeten kunnen verschillen – uiteraard binnen de grenzen van de wet. Om toch samen te kunnen leven, moet je empathie kunnen opbrengen voor anderen en andersdenkenden. Hoe doe je dat? Ga met mensen in gesprek die anders zijn dan jij. Kom uit je bubbel. Ik ging onlangs nog in gesprek met ondernemers uit Tilburg. Die waren tamelijk boos. Dat waren allemaal mensen die beslist niet op GroenLinks zullen stemmen. Natuurlijk had ik ze best willen overhalen, maar dat zou me nooit lukken. Dat wist ik van tevoren. Dat neemt niet weg dat ik veel van ze heb geleerd. Ik begrijp nu waar hun woede vandaan komt. Ik begrijp hun verhaal. Als we ons wat beter in elkaar zouden inleven, gaan we elkaar misschien meer begrijpen. En dan kunnen we duidelijker tegen elkaar zijn. Voor mij zijn persoonlijke verhalen daarom zo belangrijk. Mensen zeggen wel: “Wat heeft dat met politiek te maken? Politiek gaat om algemene regels, niet om specifieke gevallen”, maar daar ben ik het niet mee eens. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff zei bij De Wereld Draait Door dat hij als mens begrip had voor de persoonlijke verhalen van vluchtelingen, maar dat hij er beleidsmatig niets mee kan. Volgens mij kan dat juist wel. Stel je eens voor dat je zelf zou moeten vluchten. Hoe zou je dat doen? Antwoorden op dergelijke vragen moeten meer invloed krijgen op het beleid van politici.’
Tekst loopt door onder afbeelding
Fotografie: Merlijn Doomernik
Wat mag ik hopen?
‘Ik kom net uit Hilversum. Ik was bij een programma op Radio 2, waar ik een liedje mocht uitkiezen. Ik heb voor “Get Up, Stand Up” van Bob Marley gekozen. Dat is namelijk waar ik op hoop. Er zijn op dit moment ontzettend veel mensen die zich zorgen maken over de ontwikkelingen in de wereld. Over de vluchtelingen en het milieu. Laten we die zorgen omzetten in daden. Laten we opkomen voor onze idealen. Opkomen voor eerlijk delen en voor een duurzame economie.’
Wat is de mens?
‘De mens is geen Homo economicus, zoals velen denken. Die Homo economicus gaat alleen voor zijn welbegrepen eigenbelang. Die probeert overal het maximale uit te halen voor zichzelf. Ons economische systeem behandelt ons als dergelijke wezens. En misschien gaan we ons daardoor wel zo gedragen. Het klinkt ook aannemelijk. Er is nu eenmaal een survival of the fittest gaande. Dat is de natuur, denken we soms. Maar zo is de natuur helemaal niet. Lees de boeken van de bioloog Frans de Waal. Hij heeft het wezen bestudeerd dat het meest op ons lijkt: de aap. En hij laat in al zijn boeken zien dat apen sociale dieren zijn die gericht zijn op samenwerking. Dat zijn wij ook. Wij zijn empathische dieren. Het huidige beleid gaat nog te veel uit van egoïstische individuen, van de Homo economicus. Maar als je juist ons empathisch vermogen als uitgangspunt neemt, kom je tot een andere politiek. Dat is wat ik wil proberen.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand.
Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.
Op onze website plaatsen we verschillende soorten cookies. Functionele en analytische cookies plaatsen we altijd. Deze zijn noodzakelijk om de website goed te laten werken en het gebruik te kunnen meten. Daarnaast maakt onze website gebruik van cookies die niet noodzakelijk zijn, maar wel nuttig. Zoals cookies waarmee we u persoonlijke en relevante informatie kunnen tonen gebaseerd op uw internetgedrag. En cookies zodat u feedback kan geven over uw gebruikerservaring, video’s kan bekijken en relevante aanbiedingen van Filosofie Magazine kan zien op andere websites. Door op ‘Akkoord’ te klikken gaat u akkoord met het plaatsen van deze cookies.
Wij en een aantal geselecteerde bedrijven hebben toegang tot uw gegevens en gebruiken deze informatie voor de onderstaande doeleinden. Klik op een doel om uw voorkeuren aan te passen en om meer te weten te komen over wie er om uw toestemming vraagt en/of rechtmatig belang claimt om uw gegevens voor dat doel te verwerken. Houd er rekening mee dat wanneer alle doeleinden zijn geweigerd, dit een negatief effect op bepaalde functies van de website kan hebben.
Voor sommige doeleinden kunnen uw persoonsgegevens worden verwerkt op de juridische grond van rechtmatig belang.
Functionele cookies worden gebruikt om de site te doen werken. U kunt ze
daarom niet weigeren. Met deze cookies brengen we ook het algemene
gebruik van onze site in kaart met geanonimiseerde data.
Deze cookies kunnen via onze website worden ingesteld door onze advertentiepartners. Ze kunnen door deze bedrijven worden gebruikt om een profiel samen te stellen over uw interesses en u relevante advertenties op andere sites te tonen. Deze cookies slaan geen directe persoonlijke informatie op, maar zijn gebaseerd op een unieke identificatie van uw browser en internetapparaat. Als u deze cookies weigert, zult u minder gerichte advertenties zien.
Wanneer we content van Facebook, Instagram, Twitter of YouTube integreren in onze artikelen, plaatsen deze partijen cookies om meer te weten te komen over
uw surfgedrag. Meer informatie vind u hierover in het privacy- en
cookiebeleid van deze bedrijven. Indien u deze cookies niet toelaat,
zullen we deze content niet tonen.