Jesse Klaver over zijn mensbeeld

‘Politici doen vaak net alsof ze alles weten. Maar het zijn natuurlijk gewoon mensen en die weten ook niet alles. Dus als politicus moet je bescheiden zijn over je kennis. Al moet je dat weer niet als excuus gebruiken en dus wel serieus je best blijven doen om alles zo goed mogelijk te weten te komen. Om dat te bereiken, stel ik zo veel mogelijk vragen, en dan vooral aan mensen van wie ik weet dat ze anders denken dan ik. Maar als politicus kun je niet eeuwig blijven ouwehoeren; politiek is uiteindelijk actie en besluit. Als ik denk: nu weet ik genoeg om wat zekerheid te hebben, dan neem ik een besluit en probeer ik daarachter te staan. Maar zelfs dan moet je niet altijd maar bij je standpunt blijven. Neem de zorg. Veel politici wilden de zorg privatiseren. Ze dachten op dat moment waarschijnlijk oprecht dat de zorg er beter door zou worden. Nu blijkt al een tijdje dat de marktwerking zorg geen goeddoet. Dan moet je niet bang zijn om je plannen bij te stellen.’

‘Je moet je inleven in de ander. Neem de brief van Mark Rutte over “Normaal Doen” die hij in alle kranten liet zetten. Hij schrijft daarin dat mensen die niet zo denken als hij maar weg moeten gaan. Dat is ondemocratisch. Volgens mij gaat het er in een democratie om dat we allemaal van mening moeten kunnen verschillen – uiteraard binnen de grenzen van de wet. Om toch samen te kunnen leven, moet je empathie kunnen opbrengen voor anderen en andersdenkenden. Hoe doe je dat? Ga met mensen in gesprek die anders zijn dan jij. Kom uit je bubbel. Ik ging onlangs nog in gesprek met ondernemers uit Tilburg. Die waren tamelijk boos. Dat waren allemaal mensen die beslist niet op GroenLinks zullen stemmen. Natuurlijk had ik ze best willen overhalen, maar dat zou me nooit lukken. Dat wist ik van tevoren. Dat neemt niet weg dat ik veel van ze heb geleerd. Ik begrijp nu waar hun woede vandaan komt. Ik begrijp hun verhaal. Als we ons wat beter in elkaar zouden inleven, gaan we elkaar misschien meer begrijpen. En dan kunnen we duidelijker tegen elkaar zijn. Voor mij zijn persoonlijke verhalen daarom zo belangrijk. Mensen zeggen wel: “Wat heeft dat met politiek te maken? Politiek gaat om algemene regels, niet om specifieke gevallen”, maar daar ben ik het niet mee eens. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff zei bij De Wereld Draait Door dat hij als mens begrip had voor de persoonlijke verhalen van vluchtelingen, maar dat hij er beleidsmatig niets mee kan. Volgens mij kan dat juist wel. Stel je eens voor dat je zelf zou moeten vluchten. Hoe zou je dat doen? Antwoorden op dergelijke vragen moeten meer invloed krijgen op het beleid van politici.’

Tekst loopt door onder afbeelding

Fotografie: Merlijn Doomernik
 

‘Ik kom net uit Hilversum. Ik was bij een programma op Radio 2, waar ik een liedje mocht uitkiezen. Ik heb voor “Get Up, Stand Up” van Bob Marley gekozen. Dat is namelijk waar ik op hoop. Er zijn op dit moment ontzettend veel mensen die zich zorgen maken over de ontwikkelingen in de wereld. Over de vluchtelingen en het milieu. Laten we die zorgen omzetten in daden. Laten we opkomen voor onze idealen. Opkomen voor eerlijk delen en voor een duurzame economie.’
 

‘De mens is geen Homo economicus, zoals velen denken. Die Homo economicus gaat alleen voor zijn welbegrepen eigenbelang. Die probeert overal het maximale uit te halen voor zichzelf. Ons economische systeem behandelt ons als dergelijke wezens. En misschien gaan we ons daardoor wel zo gedragen. Het klinkt ook aannemelijk. Er is nu eenmaal een survival of the fittest gaande. Dat is de natuur, denken we soms. Maar zo is de natuur helemaal niet. Lees de boeken van de bioloog Frans de Waal. Hij heeft het wezen bestudeerd dat het meest op ons lijkt: de aap. En hij laat in al zijn boeken zien dat apen sociale dieren zijn die gericht zijn op samenwerking. Dat zijn wij ook. Wij zijn empathische dieren. Het huidige beleid gaat nog te veel uit van egoïstische individuen, van de Homo economicus. Maar als je juist ons empathisch vermogen als uitgangspunt neemt, kom je tot een andere politiek. Dat is wat ik wil proberen.’