Fotografie: Merlijn Doomernik
Janneke de Bijl studeerde filosofie, is stand-up comedian en tekstschrijver, en geeft les aan een theateropleiding.
‘Ik wilde als kind altijd juffrouw worden. Toen ik net had leren lezen, wilde ik juf van groep 3 worden. Per jaar schoof dat mee op. Ik baalde als de vakantie begon. Dat veranderde op de middelbare school. Ik moest dingen gaan leren die ik niet wilde weten. Ik was enorm gefrustreerd: dat je daar moest zitten op bepaalde tijdstippen, dat de leraren bepaalden wat wij moesten weten. Niemand vroeg wat ík wilde. Ik voelde me niet gezien.
Tijdens een tussenjaar op de Vrije Hogeschool ervoer ik dat onderwijs heel anders kan zijn. Daar kreeg je kunstvakken, filosofie, psychologie. De theorie stond niet los van jezelf en je maakte je eigen lessen. Ik mocht weer zélf nadenken. In die tijd las ik Deschooling Society van de Oostenrijkse filosoof Ivan Illich. In dat boek vond ik de woorden voor hoe ik dacht over onderwijs. Iedereen wil van nature leren. Maar als het instituut school jou oplegt wat je moet doen, ben je niet meer verantwoordelijk voor je eigen groei. Er ontstaat een omkering: je gaat leren voor de leraar in plaats van dat je zelf iets wilt begrijpen. Volgens Illich leidt dat tot een soort “geestelijke zelfmoord” – dat zijn precies de woorden voor wat ik op de middelbare school had ervaren.
Na mijn studie filosofie ging ik lesgeven op een universiteit en hogeschool. Ik merkte dat je niet in je eentje even een heel systeem kunt veranderen. Op de theateropleiding heb ik een niche gevonden met heel gemotiveerde leerlingen. Als ik een voorstelling zie van studenten die ik gecoacht heb, voel ik een diepe voldoening – heel anders dan als je zelf staat te spelen. Dan weet ik weer waarom ik altijd juf wilde worden.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
