Arnon Grunberg: Geslacht en karakter van Otto Weininger
Geslacht en karakter (1903) van Otto Weininger bevat een aanzienlijk aantal alinea’s dat de lezer doet vermoeden dat hij met nonsens te maken heeft. Toch zit Weinigers aantrekkingskracht in zijn denkbeelden, die men tegenwoordig irrationeel en abject vindt, want antisemitisch. Echter, juist wat men verfoeilijk noemt, zou men serieus moeten nemen: antisemitisme is een complexe zaak, die voorkomt in alle soorten en maten. Weininger was zelf Joods; vervolger en vervolgde woonden op hetzelfde adres – iets wat Weininger fataal is geworden.
Arnon Grunberg is schrijver
Matthijs van Boxsel: Opus Pataphysicum van doctor Sandomir
Mijn wereldbeeld is bepaald door het Opus Pataphysicum, het esoterisch testament van doctor Sandomir, die op 1 décervelage 86 EP (29 december 1948 volgens de vulgaire jaartelling) het Collège de ’Pataphysique oprichtte. De ’Patafysica is de wetenschap die zoekt naar de wetmatigheid van de uitzondering. Zij maakt studie van de ene druppel die de emmer doet overlopen, het ene strootje waardoor de zwaarbepakte kameel door de knieën gaat en de ene haar die verloren wordt waardoor iemand kaal wordt. In 132 EP is de Nederlandse Academie voor ’Patafysica opgericht, die zich toelegt op het verspreiden en verzamelen van denkbeeldige oplossingen in de Nederlanden.
Matthijs van Boxsel is Régent du Collège de ‘Pataphysique(leerstoel morosofie) en hoofdredacteur van De Encyclopedie van de Domheid (sinds 1986). Zie www.batafysica.nl
Hans Achterhuis: Machiavelli’s Verhandelingen over de eerste tien boeken van Titus Livius
Vaak wordt De heerser (1532) gezien als het belangrijkste boek van Machiavelli. Nog fascinerender vind ik echter zijn veel minder bekende Verhandelingen over de eerste tien boeken van Titus Livius (circa 1517). Van dit boek had ik een Penguin-uitgave in mijn tas toen ik in New England de Appalachian trail volgde. Machiavelli schreef zijn politiek-filosofische overdenkingen naar aanleiding van Livius’ geschiedenis over de opkomst van Rome. Interessant is dat hij hier als overtuigd republikein het achterste van zijn tong laat zien. Hij staat bekend als een koele, amorele observator, maar in zijn Verhandelingen laat hij zijn enthousiasme voor de Romeinse burgerdeugden heel duidelijk doorklinken.
Hans Achterhuis is emeritus hoogleraar wijsbegeerte en Denker des Vaderlands
Dit artikel is exclusief voor abonnees
