Een van de vervelendste kanten van het christendom is het eeuwenlange gezanik over wat je overdag allemaal voor moois kunt doen naar aanleiding van de geweldige teksten. Voor muziek geldt dat niet. Wie zegt na ‘Bohemian Rhapsody’, de Matthäus-Passion of André Hazes’ ‘De vlieger’: ‘Ja, mooi, ontroerend zelfs, maar wat kan ik hiermee in mijn relatie, op mijn werk of in het verkeer?’
Maar de Bijbel is eeuwenlang door elkaar geschud in de hoop dat er praktische wenken uit zouden vallen, ‘zodat ik echt weer verder kan’. Mijn diagnose blijft: wie als viervoeter de Bijbel in rent, komt er ook weer als viervoeter uit. Een vluchtige blik op het doen en laten van bijbellezers volstaat om deze bewering te staven.
Helaas is deze vruchteloze omgang met teksten opnieuw aan de orde, maar nu zijn het ‘de grote filosofen’ die worden uitgemolken in de hoop op een druppeltje advies. Zo is er de Levenskunst Scheurkalender 2019, voor uw dagelijkse inspirerende citaat. ‘Omdat elke levenswijsheid voorzien is van een korte uitleg, kunt u het denken van grote filosofen toepassen op het dagelijks leven.’ U ziet: de dominee wordt erbij geleverd, want zonder die korte uitleg kon u de boodschap weleens mislopen.
Een dieptepuntje in deze regio trof ik aan in een betoog van Sebastien Valkenberg in Filosofie Magazine van december. Hij gebruikt Nietzsches leer van de Eeuwige Wederkeer als ‘tool’ om minder spijt te hebben van wat je doet. Nietzsche zei: er is een eindige hoeveelheid Gebeurtenissen. Maar er is een oneindige hoeveelheid Tijd. Dus moeten dingen meerdere keren gebeuren, anders houdt Alles op. Geldt ook voor je leven. Dus leef je vele malen. Valkenberg: ‘Het leven moet de herhaling zo goed mogelijk verdragen.’
Ik heb nooit iets begrepen van en dus ook nooit iets gevoeld bij die Eeuwige Wederkeer. Want als alles weer PRECIES HETZELFDE verloopt, dan merk je het niet, toch?
Ja maar, is Valkenbergs gedachte (denk ik): stel dat alles nog een keer en nog een keer en nog een keer gebeurt, dan is het draaglijker als het om fijne gebeurtenissen gaat. Zorg er dus voor dat het leven dat je leidt een redelijk rapportcijfer heeft en gebruik bij deze poging als stok achter de deur de dreiging dat je al die shit nog vele malen zult moeten doorstaan. Maar net zagen we dat je niks merkt van die herhaling. Zodat we eindigen bij de aanbeveling: probeer zo te leven dat je zo min mogelijk spijt hebt. Wat een vondst! En moest de arme Nietzsche daar nou voor geraadpleegd worden? Iemand die dit advies uit Nietzsche weet te wringen doet me denken aan de man die na afloop van Hamlet zegt: ‘Mijn vrouw en ik willen eigenlijk ook zo’n kasteel, maar we zien wel op tegen de onderhoudskosten.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
