Volgens Oxford-natuurkundige Roger Penrose is de oerknal niet het begin van alles. En dat terwijl christelijke theologen er zo blij mee waren.
Penrose is aanhanger van het zogeheten ´cyclisch universum-model’, een theorie die stelt dat het heelal tot in het oneindige vergaat en opnieuw ontstaat. Hoewel de theorie verschillende varianten kent, zijn de aanhangers het over één ding eens: de oerknal is er slechts eentje in een eindeloze reeks van oerknallen.
De theorie zou een aantal nijpende wiskundige en natuurkundige problemen oplossen, stellen een aantal vooraanstaande natuurkundigen. Maar Penrose gaat nog verder: de theorie komt verrassend overeen met filosofische en theologische inzichten. Tijdens een lezing aan de Universiteit van Waterloo, Canada, stelt hij dat het model parallellen vertoont met de hindoeïstische filosofie. In de Rig-veda, de oudste hindoetekst, wordt de eeuwige wedergeboorte van het universum beschreven. Penrose, die wordt beschouwd als kandidaat voor de Nobelprijs, bedoelde het als een treffende terzijde. Toch zitten christelijke theologen een beetje met de handen in het haar.
In het Canadese National Post vertelt theoloog Patrick O’Hara van de Universiteit van Toronto hoe de oerknal een belangrijke rol speelt in zijn colleges. De oerknal past perfect bij de christelijke leer dat de schepping een begin heeft. In 1951, toen het idee van de oerknal ingang deed, verwelkomde Paus Pius VII deze dan ook. Dat uit het niets opeens een ‘zee van licht’ ontstaat, kwam volgens hem perfect overeen met de ‘fiat lux’(‘En er was licht’) uit het scheppingsverhaal Genesis. O’Hara zegt dan ook dat als de cyclische theorie steekhoudend blijkt, ‘dit de manier waarop we denken ingrijpend zou veranderen’. Overigens zijn er ook westerse filosofen die schrijven over cyclische tijd. Arthur Schopenhauer was beïnvloed door de hindoeïstische Upinishaden, en Friedrich Nietzsche schreef over de ‘eeuwige wederkeer van hetzelfde’.
Leon Heuts
www.nationalpost.com
Op youtube staat een interview met Penrose over het cyclische universum voor het BBC-programma HardTalk
