Ik hoorde laatst een jongen van een jaar of twaalf tegen zijn vader zeggen dat hij zo nerveus was voor zijn spreekbeurt. De goede raad van papa? ‘Wees gewoon jezelf!’
Er volgde nog een kleine speech die erop neerkwam dat het dan allemaal wel goedkwam met die spreekbeurt. Alsof je voor een spreekbeurt niets anders hoeft te kunnen dan ‘gewoon jezelf zijn’. En daarvoor dus geen andere zaken nodig hebt – zoals kennis van je onderwerp en wat presentatietechnieken, om maar wat te noemen.
Menig slachtoffer van een sollicitatiegesprek, eerste date, presentatie op het werk of auditie voor de toneelschool is gesust met dit gekke advies: ‘Wees gewoon jezelf, dan komt het goed!’ Waarom zeggen we dat? Het lijkt me evident dat de persoon in kwestie vooral zichzelf gaat zitten wezen, en niet iemand anders. Kan zijn dat-ie zichzelf wat opleukt en oppoetst, maar dat is toch niet hetzelfde als iemand anders zijn dan je eigenlijk bent? Ineens moet je in die toch al spannende situaties ook nog opletten of je wel jezelf bent.
Welk ‘zelf’ moeten we zijn, vraag ik me af. Het zelf dat de adviesgever in ons ziet? Of ons eigen idee van ons zelf, als we dat überhaupt hebben?
Even tussendoor… Meer columns lezen van Elke Wiss? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Het woordje ‘gewoon’ vind ik ook ingewikkeld, alsof dat hele ‘jezelf zijn’ niet hartstikke ingewikkeld is. Grote en kleine denkers breken al eeuwen hun hoofd over het concept ‘zelf’: wat is het zelf, wanneer ben je jezelf, en hoe weet je dat dan? En bestaat er eigenlijk zoiets als ‘een zelf’ dat je ‘kunt zijn’? Dat schoffelen wij allemaal onderuit door er het woordje ‘gewoon’ aan toe te voegen.
Misschien moeten we stoppen met dit advies geven en iemand ‘gewoon’ een vraag meegeven: wie wil je zijn in deze situatie?
