Wat je tuin zegt over wie je bent

Welke tuin heeft een hogere biodiversiteit: een tuin waar de natuur haar gang kan gaan of een waarin flink wordt getuinierd? ‘Uit Engels onderzoek blijkt dat de tuin waar actief – en ecologisch – getuinierd wordt een veel hogere biodiversiteit heeft. Een volledig verwilderde tuin wordt monotoner,’ vertelt filosoof en hoofdredacteur van Tuinjournaal Maartje den Breejen. Oftewel: je moet je toch een beetje met de tuin bemoeien als mens. ‘Als je niks doet, heb je op een gegeven moment alleen nog maar paardenbloemen.’

Volgens Den Breejen komen in de tuin cultuur en natuur samen. ‘De tuin is een overgangsruimte. En het mooie is dat culturen erg verschillen, wat weer impact heeft op hoe de natuur eruitziet. Laat me je tuin zien en ik zeg je wie je bent. In Japan bijvoorbeeld ziet men de mens vaak als ondergeschikt aan de natuur. Het snoeien van een boom is voor veel Japanners een eerbetoon, een manier om een band op te bouwen met een struik of boom. In het Westen hebben we de mens lang gezien als iemand die de natuur domineert.’

Maar daar zit verandering in, zegt Den Breejen. De tuin dwingt ons het beeld los te laten van de overheersende, controlerende mens. ‘We kunnen onze cultuur niet helemaal opleggen aan de tuin, want een tuin doet wat die wil. Wij kunnen het niet voorkomen dat een blad verrot.’

Tekst loopt door onder afbeelding

‘Tuinieren is een soort beeldhouwen of schilderen met planten. Je kijkt naar de kleur, de vorm van het blad en of de soorten bladeren wel mooi zijn bij elkaar. Professionele tuinontwerpers beoefenen het echt als kunstvorm, en net zoals je amateurschilders hebt, heb je ook amateurtuiniers.’

‘Er is een nieuwe generatie tuiniers die vindt dat mensen te gast zijn in de tuin. Dat gaat mij te ver, ik geloof meer in wederkerigheid. De tuin en de mens zijn een microkosmos: wij hebben invloed op de tuin en de tuin op ons.’

‘In de tuin hervind je jezelf. In je dagelijkse leven ben je continu aan het racen. Dat heet de technologische tijd: je loopt niet gelijk met jezelf, je loopt steeds achter jezelf aan. In de tuin wroet je een beetje met je handen in de aarde en kom je langzaam terecht in je natuurlijke bioritme.’

‘Leven en dood, agressie en seks – daar krijg je allemaal mee te maken in de tuin. Tuinieren is ook een geweldige manier om rouw te verwerken. De tuin gaat namelijk altijd door. Als iets sterft, composteert het en daarna komt het weer terug. Dat heeft iets heel troostrijks.’