Ooit maakte ik een tijdpizza van 24 uur bij een arbeidscoach om te onderzoeken hoe ik met mijn tijd omging. Een flinke punt reserveerde ik voor slapen (8 uur), een puntje voor eten en zelfverzorging (3); verder een punt werken (8), moederen (4) en vrije tijd (4).
Het kon niet in de pizza gepropt, het was 27 uur bij elkaar opgeteld. Op mijn slaap wilde ik niks beknibbelen, dus haalde ik de kaasschaaf over de werktijd (7), de vrije tijd (3) en het moederen (3).
Volgens het recente rapport Lekker Vrij? Vrije tijd, tijdsdruk en de arbeidsduur van vrouwen komen Nederlandse vrouwen – ofschoon kampioen deeltijdwerken – altijd tijd tekort. Ze gaan te versplinterd met hun vrije tijd om, doen altijd wasjes of een boodschap tussendoor. Ze doen ook meer ‘emotiewerk’, gedefinieerd als het managen en onderhouden van de gezinsrelaties en het welzijn. En ‘thuis’ is voor vrouwen niet de ultieme ontspanningsplek, maar een plek waar huishoudelijk werk altijd wacht. Of je een kind hebt of niet maakt niks uit, want ook kinderloze vrouwen voelen zich zelden ‘lekker vrij’.
Ik beken: ik herken me in dat rapport. Terwijl mijn vriend belachelijk ontspannen op de bank de krant zit te lezen, zie ik altijd wel een moestuintje dat nog water moet. Mannen schijnen die werkknop gewoon ‘uit’ te kunnen zetten. Hun gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel is benijdenswaardig, maar vrouwen doen het zichzelf ook aan, zo zegt het rapport. Vrouwen lassen geen adempauzes in.
Dat doe ik dan weer wel. Sterker nog: ik las zelfs letterlijke adempauzes in, al zit ik tijdens de yogales soms nog steeds boodschappenlijstjes te maken.
De filosoof Thijs Lijster signaleert in zijn pas verschenen prikkelende essaybundel De grote vlucht inwaarts hoe de westerse moderne mens zichzelf in een kapitalistische samenleving productioneel uitput en gedesoriënteerd en verward naar binnen keert. We ‘klampen ons vast aan het kleine geluk: onze huiskamer, onze psychische en spirituele huishouding, onze lokale tradities en gewoonten’. Volgens Lijster is deze vlucht naar binnen gedoemd te mislukken, omdat die leidt tot een totale preoccupatie met het zelf en een collectief narcisme.
Hmm. Hoezo is een huiskamer ‘klein geluk’? En wat kan er nu belangrijker zijn dan de psychische en spirituele huishouding van de mens? Juist de vrouw, die het emotionele werk verricht (en dat kennelijk als ‘werk’ ervaart; mij lijkt het eerder zo dat emoties energie vergen die je niet aan andere zaken kunt besteden), moet juist méér naar binnen vluchten! Er ligt altijd stof. ‘Lekker vrij’ is in de eerste plaats een mentale toestand en het vergt emotiewerk om jezelf dat toe te staan. Lekker vrij zit tussen de oren.
Dit artikel is exclusief voor abonnees