Ofschoon ik in de jaren negentig een gulzig afnemer was van verhalen over de liefdes van prinses Diana, was het mij helemaal ontgaan dat zij twee jaar voor haar dood een innige relatie onderhield met de Pakistaanse hartchirurg Hasnat Kahn. Het geflirt met Dodi Al-Fayed, met wie ze het fatale auto-ongeluk in Parijs had, was vooral bedoeld om Hasnat jaloers te maken. Althans, zo suggereert de film Diana.
Diana is een soort oosterse Romeo ontmoet westerse Julia. Hasnat is moslim en Pakistaan, Diana christen en Brits. Hasnats moeder vindt de Engelse prinses geen acceptabele partij voor haar zoon – gescheiden en symbolische representant van de koloniale overheersing.
Maar het hart heeft zijn redenen die de rede niet kent, zei Blaise Pascal al. Het verliefde stel blijft elkaar steeds weer opzoeken. Diana, die een ‘koningin van de harten van de mensen wilde zijn’ wil niet dat haar hart opnieuw gebroken wordt. Ze vraagt Hasnat, hartchirurg, of een hart ook écht kan breken. Hij knikt, maar als hartchirurg kan hij het ook weer maken.
Dan duikt een verrassend credo op. Tot driemaal citeert het verliefde stel de Perzische filosoof en dichter Rumi. Hij krijgt zelfs het laatste woord in de film: ‘Somewhere beyond right and wrong there is a field. I’ll meet you there.’
Na de film wilde ik vooral meer over Rumi weten – op zich al een verdienste van de film – , want ik begreep de strekking van de tekst net niet helemaal. Ergens zou een heerlijk veld zijn voor Diana en Hasnat, maar waarom was die voorbij goed en fout? De filosofie van Rumi blijkt te draaien rondom het concept tawhid, dat zoiets betekent als dat je er naar verlangt de band te herstellen met de geliefde van wie je bent losgesneden in de wereld. Doordat een sterft. Of door al die over goed en kwaad oordelende mensen om je heen (vooral de pers, de consumenten van de roddel en moeders).
De echte Dr. Hasnat Kahn noemt de film ‘een grote leugen’. Ik moet beamen dat er een groot uiterlijk verschil bestaat tussen de ‘echte’ en de ‘fictieve’ Dr. Hasnat Kahn. De acteur die Hasnat Kahn speelt (Naveen Andrews) is net zo bruin als Bill Cosby, terwijl Hasnat Kahn zo bleek is als Prins Charles. Dat is exotisme, net als het citeren van Rumi. Maar Kahn bedoelt iets anders, namelijk dat de liefde minder romantisch in elkaar stak dan de film suggereert. Ik klikte Hasnat snel weg, want ik wilde liever Rumi. Ik hoopte dat de hartenfilosoof gelijkt had en dat Kahn en Diana nu samen ergens op dat veld liggen, voorbij waarheid en leugen, goed en kwaad. Het veld dat fictie heet.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
