Ons panel, bestaande uit Simone van Saarloos, Eric Schliesser en Ingrid Robeyns reageert iedere maand op een actuele stelling.
Simone van Saarloos
Schrijver, columnist
De samenleving besluit dat bepaalde levende wezens bescherming verdienen. Dat zijn traditioneel genomen zwakke groepen die tegen misbruik moeten worden beschermd, omdat we niet geloven dat zij voldoende zelfbeschikkend zijn om volledig over zichzelf te beslissen.
Opvallend is echter dat deze groepen – kinderen, dieren, gehandicapten – met name moeten worden beschermd tegen het misbruik van hen die we wél als weldenkend beschouwen.
In de Indonesische stad Banda Atjeh krijgen vrouwen een avondklok opgelegd. Ze moeten zich daaraan houden, anders worden ze door mannen lastiggevallen. Vrouwen zijn de zwakkere groep, zij behoeven bescherming. Terwijl je eigenlijk zou willen zeggen: blijkbaar moeten de mannen tegen zichzelf worden beschermd, bijvoorbeeld met een avondklok.
Is seks met dieren eigenlijk verboden omwille van het dier, of omdat we de mens willen vermenselijken en beschermen tegen zijn dierlijkheid?
Eric Schliesser
Hoogleraar politieke filosofie Gent
Wat verboden wordt komt blijkbaar soms voor: Leviticus verbiedt zonder motivering expliciet seks met dieren, op straffe van de dood voor zowel de betrokken mens als dier. Dat laatste is symmetrisch, en suggereert dat het Oude Testament in haar mores niet zozeer de wilsdaad belangrijk vindt, maar de reinheid. Dat zal het dode dier natuurlijk een worst wezen, maar het is verhelderend voor hen die naar een reden achter het gebod zoeken. Niet elke maatschappij begrijpt reinheid zo. De Romein Ovidius dicht over seks tussen mens en dier in zijn Metamorfosen, in elegant Latijn.
Seks met dieren is sinds 2010 bij ons verboden omdat het tegen de ‘in Nederland gangbare zedelijkheidsprincipes’ zou indruisen en ook omdat het belang van het dier ermee wordt geschaad. Omdat Nederlandse principes flexibel zijn, mogen we aannemen dat het belang van het dier doorslaggevend is. Omdat een gebod op vegetarisme ontbreekt, kunnen we vaststellen dat de wetgever denkt dat het voor een dier erger is om genomen te worden dan opgegeten te worden.
Ingrid Robeyns
Hoogleraar ethiek
Seks met kinderen is verboden omdat dat kinderen beschadigt. Als dat bij dieren ook zo is, is het antwoord eenvoudig: dan zou seks met dieren zowel moreel als wettelijk verboden moeten worden.
Of dat het geval is, lijkt me voor discussie vatbaar. Stel dat het voor dieren niet schadelijk is, zou seks met dieren dan moeten kunnen? We verbieden toch ook niet de verkoop van sekspoppen en vibrators?
Toch wringt er iets. Wat voor beeld hebben wij van onszelf, als we voor het bevredigen van onze seksuele behoeftes dieren gebruiken? Ook al is het legaal en zelfs al richt het aan het dier geen schade aan, dan nog moeten we het niet willen: het strookt niet met ons zelfbegrip als mens. Want wij zijn de soort bij uitstek die de capaciteiten heeft om na te denken over welke middelen in te zetten voor het bereiken van onze doelen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees