De kerken lopen weg, maar het belang en rol van religie blijven volgens filosoof Hent de Vries onverminderd groot. De Vries legt uit wat het NWO-project ‘The Future of the Religious Past’ behelst: invloedrijke wetenschappers uit allerlei disciplines denken, discussiëren en schrijven over heilige teksten en plaatsen, Lady Di en Pim Fortuyn, de politieke islam en christelijk fundamentalisme.
Het is misschien wat flauw om het een ‘bijbel’ te noemen. Maar toch: de eerste bundel van het NWO-project ‘The Future of the Religious Past’, Religion. Beyond a Concept getiteld, is een vuistdikke pil geworden onder redactie van projectcoördinator Hent de Vries, verbonden aan de Johns Hopkins-universiteit in Baltimore en hoogleraar systematische wijsbegeerte van de godsdienst aan de Universiteit van Amsterdam. Er staan stevige teksten in van gezaghebbende auteurs: Charles Taylor, Jean-Luc Marion, Emmanuel Levinas, Jacques Derrida, Jean-Luc Nancy, Job Cohen – om er maar een paar te noemen. Jaren van intensief onderzoek, tal van symposia en een stortvloed aan artikelen gingen eraan vooraf. Het boek – of liever: de boekenreeks, want dit is slechts het eerste deel van een serie van vijf, met als overige titels Powers, Things, Gestures en Words – is dus geheid een standaardwerk over de verschijningsvorm van religie in de eenentwintigste eeuw.
Des te opmerkelijker is de uiterste voorzichtigheid waarmee de auteurs uitspraken doen over hun thematiek. Al in de uitvoerige inleiding van De Vries vallen de vele voorbehouden en aanhalingstekens op. Religie is nooit gewoon religie bij De Vries, maar altijd ‘religie’, alsof het een betrekkelijk begrip betreft, een term voor zowel vage alsook uiterst concrete verschillende dingen. Het lijkt een wat wankele basis voor zo’n omvangrijk onderzoek – de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) trok er negen jaar en 5,4 miljoen euro voor uit. Volgens Hent de Vries is er echter bewust voor gekozen om niet meteen een dichtgetimmerde definitie van het begrip ‘religie’ te bieden.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
