Marli Huijer: Wij modernen

Op 23 september 2015 werd in Amsterdam het Parlement van de Dingen opgericht. Op het Artisplein, naast de dierentuin, hadden zich veertig paraplu’s opgesteld met daaronder twee keer zoveel mensen. De paraplu’s zwegen terwijl de Artis-professor, die liever niet zo heette maar door iedereen zo werd genoemd, een welkomstwoord aanhief. De regen sloeg op de paraplu’s, de woorden van de professor vervlogen voordat je ze goed en wel kon horen. 
 

Na een beleefd applaus werd de groep mensen naar een bovenzaal gediri-
geerd. Midden in de ruimte hing een bol van zo’n anderhalve meter, vol kleine lichtjes. Bezoekers die bereid waren met een ding op de foto te gaan werden dicht bijeen op stoelen gezet. Trots als ik was om bij deze historische gebeurtenis aanwezig te zijn, installeerde ik me met drie groene preien op de voorste rij. De fotograaf zette alles klaar. ‘Ik tel tot drie’, zei hij, ‘en dan houden jullie de voorwerpen voor je gezicht.’ Nederig zat ik tien minuten lang met mijn hoofd in de preien. Ook in het verdere programma waren de mensen versiering; alles draaide om de dingen.
 

De organisatoren van het Parlement van de Dingen ontlenen hun idee aan de Franse wetenschapsfilosoof Bruno Latour. In Wij zijn nooit modern geweest (1991) haalt hij het onderscheid tussen mensen en dingen onderuit. Neem een diepgevroren embryo; dat is een mens, maar evengoed een ding. En is een robot die emoties kan lezen alleen een ding, of toch ook een beetje mens? Hoe graag ‘wij modernen’ de mens ook apart van dingen en dieren zetten, in de alledaagse werkelijkheid is dit nooit het geval geweest. Latour stelt daarom voor een gemeenschappelijke wereld te bouwen, met een grondwet die mensen, dieren en dingen een gelijke positie geeft en een parlement waarin ook de dingen zijn vertegenwoordigd.
 

Wereldwijd heeft Latours oproep filosofen en kunstenaars geïnspireerd tot nieuwe politieke en artistieke experimenten. Tot een echt Parlement van de Dingen is het voor zover ik weet nooit eerder gekomen. Dat is jammer, want het zou een ander licht kunnen werpen op een onderwerp als klimaatverandering. 
 

Nu was het dus zover, hier in Nederland. Zou het meer dan een eenmalige gebeurtenis worden, vroeg ik me vanachter de prei af. Mijn sombere gedachten werden onderbroken door de Artis-professor. Trots bood hij het Parlement een gedenksteen op het Artisplein aan, en daarbovenop permanente huisvesting in Artis. 
 

Mocht je ooit de dierentuin bezoeken, leg je oor dan eens te luisteren bij deze steen. De eerste minuten voel je je belachelijk, maar daarna, zo ervoer ik, maakt de menselijke schroom plaats voor het plezier in het ding.