Filosofie is ook makkelijker als je leest. Goed leest. Filosofische bronteksten zijn niet altijd even makkelijk te begrijpen. Daarom helpen we je in een close reading op weg met extra context en commentaar bij deze tekst van Hannah Arendt over arbeiden.
Met de term vita activa*1 wil ik drie fundamenteel menselijke activiteiten aanduiden: arbeiden, werken en handelen. Ze zijn fundamenteel*2, omdat elk van deze activiteiten correspondeert met een van de fundamentele voorwaarden, waaronder aan de mens het leven op aarde is gegeven.
Arbeiden is de activiteit die correspondeert met het biologische proces van het menselijke lichaam, waarvan de spontane groei, stofwisseling en uiteindelijke verval gebonden zijn aan de levensbehoeften die door de arbeid worden voortgebracht en in het levensproces ingevoegd. De menselijke conditie van arbeiden is het leven zelf.
Werken*3 is de activiteit die correspondeert met het niet-natuurlijke aspect van het menselijke bestaan, dat treedt buiten de bedding van, en waarvan de sterfelijkheid niet wordt gecompenseerd door, de zich eeuwig herhalende levenscyclus van de soort. Werken schept een ‘kunstmatige’ wereld van dingen, een kunstmatig milieu dat zich duidelijk onderscheidt van alle natuurlijke milieus. Binnen de grenzen van deze wereld heeft ieder individueel leven zijn plaats, terwijl die wereld zelf geacht wordt ze alle te overleven en te boven te gaan. De menselijke conditie van werken is het zijn in de wereld. Handelen*4, de enige activiteit die zich rechtstreeks, en niet via dingen of materie, tussen mensen voltrekt, correspondeert met de menselijke conditie van de pluraliteit, met het feit dat op aarde geleefd en de wereld bewoond wordt door mensen, niet door de Mens*5.
De menselijke conditie
Hannah Arendt
vert. C. Houwaard
Boom
376 blz.
€ 44,90
