Hoe ontstaat er meer vertrouwen tussen groepen die elkaar wantrouwen? Contact blijkt essentieel, maar welk contact heeft echt effect?
Illustratie: Bas van der Schot
Experiment
Om begrip te bevorderen tussen sociale groepen die elkaar wantrouwen is contact belangrijk. Dat werkt vooral als de minst bevoorrechte groep zich gehoord weet.
‘Wilders-aanhangers op Twitter volgen en bestoken met argumenten heeft waarschijnlijk weinig zin’, aldus existentieel filosoof Annemarie van Stee van de Radboud Universiteit. ‘Argumenten en feiten zijn zeer belangrijk en een groot probleem in de huidige tijden van desinformatie. Maar wanneer mensen anderen wantrouwen en verwachten gewantrouwd te worden, luisteren ze meestal slecht en verharden ze in hun eigen standpunt. Mensen gaan positiever denken over leden van een gewantrouwde groep als ze samenwerken aan een gezamenlijk doel. Dit werkt vooral als iedereen een gelijke status heeft tijdens het samenwerken.
In de samenleving is er vaak sprake van een statusverschil tussen mensen. Dan vergroot contact het vertrouwen vooral wanneer de minder bevoorrechte groep, bijvoorbeeld Palestijnen, z’n verhaal mag doen en de bevoorrechte groep, Israëliërs, dat in eigen woorden samenvat zonder er een oordeel aan toe te voegen. Palestijnen hebben na het lezen van de samenvattingen meer vertrouwen in Israëliërs. Het is dus belangrijk dat mensen uit de groep met een lagere status zich gehoord weten. Het is de enige manier om het vertrouwen in elkaar te vergroten. De woorden van de ander samenvatten zonder oordeel is overigens een belangrijk onderdeel van socratische gesprekken.
Mochten we het gesprek aangaan met Wilders-aanhangende kennissen, dan kan actief luisteren belangrijk zijn. Of eerst maar eens gezamenlijk de stoep sneeuwvrij maken.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees