Home Het Experiment: Bestaat het neutrale getal?

Het Experiment: Bestaat het neutrale getal?

Door Carolien van Welij op 26 oktober 2016

Het Experiment: Bestaat het neutrale getal?
Cover van 11-2016
11-2016 Filosofie magazine Lees het magazine

Als een arts een ingreep formuleert in termen van winst, maken we een andere keuze dan bij een formulering in termen van verlies.

Experiment
Bij de keuze tussen een behandeling met 1/3 kans op overleven en een behandeling met 2/3 kans op overlijden, kiezen mensen voor de eerste.

‘Een neutrale manier van risico’s presenteren bestaat niet’, stelt techniekfilosoof en ingenieur Neelke Doorn, die is gespecialiseerd in risico-ethiek. ‘Onderga ik die medische ingreep? Gaan we deze chemische fabriek hier bouwen? Als we een risicovolle beslissing moeten nemen, hebben we de neiging om die beslissing aan de experts over te laten. Zij kunnen de risico’s in objectieve getallen uitdrukken. Maar er is altijd een “framing-effect”: de formulering van de risico’s beïnvloedt de keuze. Dat effect is onvermijdelijk – zodra je een getal presenteert, frame je het.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

‘Neem bijvoorbeeld de gasboringen in Groningen. Een discussie over de kans op verzakkingen wordt onvermijdelijk al gestuurd door hoe je die kansen formuleert. Daarom is het belangrijk om ook een discussie over de achterliggende waarden te voeren. Wat vinden wij belangrijker: schade vermijden of de winst die het oplevert? We moeten erkennen dat een getalletje niet de objectieve scheidsrechter is. We kunnen ons niet verschuilen achter de mythe van het neutrale getal.’

‘Ik geef ethiek aan ingenieurs en probeer ze bewust te maken van dat framing-effect. Zij zijn nu nog de rekenaars, maar worden de hoge ambtenaren op bijvoorbeeld het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Vroeger kon ik zo’n psychologisch mechanisme nog als irrationeel benoemen. Nu zie ik het als de human condition: zo werkt nu eenmaal ons menselijk brein, en daar zitten overwegingen achter die wel degelijk verstandig zijn.’