Het was een unicum in de Belgische geschiedenis: eind november werd voor het eerst een monnik benoemd tot bisschop. De primeur en de eer vielen te beurt aan Lode Van Hecke. In 2007 werd hij verkozen tot abt van Orval – de plaats waar ze de heerlijke kaas en het nog heerlijkere trappistenbier maken. Twaalf jaar later werd hij benoemd tot nieuwe bisschop van Gent. Zijn voorganger Luc Van Looy gaat met pensioen. Op 23 februari 2020 zal de officiële wijding plaatsvinden.
Twee jaar geleden bezocht ik de abt, toen ik het filosofisch televisieprogramma Wanderlust maakte. We spendeerden vele uren, al pratend en al zwijgend, in de wondermooie omgeving van de abdij. De ontmoeting is me altijd bijgebleven, om verschillende redenen. Wat me trof, en wat ik bijzonder mooi vond, is dat religiositeit voor de abt heel duidelijk een kwestie van zoeken is, en niet van weten. Hij is geen gelovige die weet hoe het allemaal werkelijk zit met God en de wereld en zo. Hij is een gelovige die zoekt en twijfelt. Twijfel is de motor van zijn geloof. Het is er de drijvende en niet de ondermijnende kracht van.
Tussen gelovigen en ongelovigen hoeft geen spanningsveld te bestaan
Ook een andere uitspraak van de abt is altijd in mijn gedachten blijven nazinderen. Een van de onderwerpen die in onze gesprekken veelvuldig terugkwamen, was de relatie tussen geloof en ongeloof. We praatten lang over de spanningen tussen religies onderling en tussen atheïsten en gelovigen. De abt hekelde een fout dichotomisch denken. Volgens hem bestond er helemaal geen noemenswaardig spanningsveld tussen gelovigen en ongelovigen. De werkelijke oorzaak van conflicten tussen verschillende religies en ideologieën is de tegenstelling tussen open en gesloten mensen. Mensen die met een open hart en dito geest in het leven staan, die kunnen het meestal prima met elkaar vinden. Verschillen in opvattingen en overtuigingen zijn voor hen geen reden voor conflict. Conflict ontstaat vanuit het gesloten hart en de gesloten geest. Dat is de werkelijke dichotomie die zoveel ellende en onheil in de wereld brengt: open versus gesloten.
Het is de twijfel die je ervoor behoedt een gesloten geest te worden. Twijfel opent de vensters van de geest. Het absolute weten daarentegen sluit die vensters. En als de vensters gesloten blijven, waait er nooit eens frisse wind binnen in je hoofd. Dan begint het er muf te ruiken, als in een kamer die in jaren niet gelucht is. Daarom is het een wijs advies: lucht je geest met de gedachten van andersdenkenden. Ga niet uit van het eigen gelijk, maar wees open en weet minder. Uit geestelijk luchten volgt geestelijke verlichting.
