Flirten op Facebook

Ik heb daar per slot van rekening 211 vrienden (onder wie mijn vriendin) die meekijken bij wat ik doe. Ze zien het als ik klik op ‘vind ik leuk’ onder andermans foto, als ik ergens een krabbel achterlaat of als ik heel vaak een krabbel achterlaat bij steeds dezelfde persoon.
Facebook is soms een roddeldorpje met bewegende vitrages en overal camerabewaking. Ik ben hier altijd zichtbaar.
Stel dat niemand mij kon zien, zou ik me dan anders gedragen? Die vraag stelt Plato in De staat. In dat boek vertelt hij de mythe van Gyges, een herder met een toverring die hem onzichtbaar maakte. Dankzij die ring kon Gyges ongestraft immoreel zijn. Hij zou naar hartenlust kunnen stelen, kunnen moorden; hij zou het bed kunnen delen met wie hij maar wil. ‘Kortom’, schrijft Plato, ‘hij zou een leven kunnen leiden als een god.’
Leven zonder consequenties: het Gyges-gevoel.
Wat zou je doen met zo’n ring? Dat is een gewetensvraag. Het antwoord kun je vinden als je teruggaat naar de momenten dat je je zelf onbespied waande. Bijvoorbeeld op reis in een vreemd land. In het buitenland, weg van camera’s en vitrages, kun je ook een beetje Gyges zijn. Daarom ben je er meer jezelf dan thuis. En daarom keren veel mensen van een reis terug met een geheim.
Ook op Hyves en Facebook kun je soms de ring van Gyges aandoen. Want niet alles wat je doet is zichtbaar: je kunt er gluren op profielen zonder daar een bericht achter te laten. Je kunt er bladeren door het fotoalbum ‘Vakantie Tenerife 2010’ zonder vette vingers te maken. Je kunt er kijken zonder bekeken te worden.
Het enige wat je parten zou kunnen spelen is je eigen geweten.
Soms gaat het mis. Een paar jaar geleden bijvoorbeeld, toen op Hyves – door een technische fout? Of expres? – al het klikverkeer opeens op straat lag. Je kon zien wie jouw profiel had bezocht. En iedereen kon zien welke profielen jij had aangeklikt. Hyves was heel eventjes een site waar de mensen, onbedoeld, hun echte ik hadden getoond.
Gyges’ ring was van zijn vinger gevallen. Kijk hem staan, in zijn hemd, in een slaapkamer die niet de zijne is. In de volle schijnwerpers.