Ik denk dat de wereld niet maakbaar is zoals Wim Rietdijk hoopt. De mens is een natuurproduct, zeker. Maar niet in die mate, dat menselijk leven met een technisch atoom vergelijkbaar is. Ook voldoet de mens niet aan materiele wetmatigheid alleen. Hij is ook afhankelijk van onmeetbare, oncontroleerbare krachten die we misschien wetten mogen noemen, waar ik echter niet voor ben.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Mens en dier zijn aan andere wetmatigheden onderworpen dan de natuurkundige en materieel biologische feiten. Sorry.
U beperkt de moraal tot de plicht het geluk van mens en samenleving te verhogen, maar geluk is een erg persoonlijk en diepgaand begrip, dat we niet als een bijkomstig bijna materieel fenomeen af kunnen doen.
Wij Nederlanders zitten niet op dezelfde golflengte als de Balkanvolkeren, noch op die van de Russische maffia of een stervende mens of een schizofrene, depressieve mens. Daarom kunnen we moeilijk over degelijke ingrijpende onderwerpen praten. U en ik verschillen ook van golflengte.
Ik denk dat het meest eigene van wat de mens tot mens maakt de liefde voor de ander is en niet die atomen. Hij/zij is in staat de ander voor lief te nemen, te waarderen, hoog te achten en te aanvaarden zoals hij/zij is en lief te vinden. Dit heeft geen bewijs nodig, verdraagt zelfs geen redenering.
Je kunt je geluk niet kiezen, hoogstens gelukkig worden.
Verstand en gevoel beïnvloeden elkaar, lopen door elkaar heen en zijn niet altijd van elkaar te onderscheiden. Dat er zoveel verschillen tussen mensen zijn in coördineren van hun alfa- en bèta-aanleg is bekend, maar het is niet begrijpelijk of aanwijsbaar te maken. ‘Het zal wel in de genen zitten’, hoor ik Wim Rietdijk zeggen, blij dat we die nuances eindelijk gevonden hebben!
Ik neig meer naar de mening van het totaal onverklaarbare. Het is niet interessant alles in kaart te brengen. Het leven moet ondanks de verstening van ons fileachtige Nederland een beetje een wonder blijven.
