De auteur van… Looptijd

Schrijver Dirk van Weelden studeerde in 1983 af in de filosofie, op de zienswijze van Michel Foucault over het verband tussen hoe de wereld feitelijk in elkaar zit en hoe mensen die werkelijkheid beleven. Na vijf romans publiceerde hij onlangs Looptijd, een boek over hardlopen, waarin de naamloze hoofdpersoon peinst over de rol van het hardlopen, zijn gezin en schrijverschap in zijn leven. Van Weelden legt in zijn boek uit dat de lol van en het boeiende aan hardlopen is dat je eerst moeite moet doen om er waarde aan te kunnen ontlenen, om het echte genot te ontdekken. De huidige cultuur is te veel die van now and wow, het onmiddellijke genot.Van Weelden: ‘Ik heb heel veel moeite gedaan in mijn boek om duidelijk te maken dat ik niet een calvinistisch idee aanhang dat de mens op aarde is om in het zweet zijns aanschijns zijn brood te verdienen. Als je het goed leest, is het véél radicaler. Wij zijn dieren die niets anders kunnen dan haken naar waarde. Wij willen dat dingen iets betekenen, dat het ene meer waard is dan het andere. Dat is één van onze zwaktes.’

En sterktes.
‘Natuurlijk: alle goede kunst en wetenschap komt eruit voort. En wij zijn niet alleen verslaafd aan het waarde willen zien, het betekenis willen toekennen, maar we brengen die ook nog zelf voort – als bijproduct van de moeite die iets kost. Voorwerpen, toestanden, gevoelens zijn niet zomaar van zichzelf diep of hoog of waardevol, maar worden het door wat er voor nodig is om ze op te roepen, te zien, te beleven, te hebben.’
‘Maar moeite doen is niet alleen maar lijden of afzien, zoals bij het lopen. Het betekent net zo goed zorgen. Voor je gezin, je tuin of wat dan ook. Het is het werkelijk aandacht voor iets opbrengen, toegewijd zijn. Dat is een vorm van jezelf af redeneren, tegen je directe noodzakelijke overleven in redeneren, omdat je snapt dat je deel uitmaakt van een groter geheel – waarin jouw overleven en jouw waarden alleen via omwegen bereikt kan worden. Andere mensen hebben dat misschien met vissen.’

Is dit boek nu een ultieme filosofie van het lopen?
‘Welnee, het is een verslag van en over iemand die zich wil afzonderen en het lopen wil reconstrueren. Lopen als grenservaring, waarin allerlei zaken uit zijn leven bij elkaar komen. Gaandeweg het boek wordt echter duidelijk dat afstand nemen goed beschouwd helemaal niet kan. De plek die het lopen neemt, is het in verhevigde mate oproepen van al zijn rollen (van vader, schrijver, echtgenoot) waar hij zich zogenaamd van afzondert. Eenzaamheid kan dus niet. En lopen is dus geen leegte – wat hij aan het begin nog denkt – maar juist een volte!’

‘Hij kan zich niet afzonderen. Aan het einde van het boek vergelijkt hij de verliefdheid voor zijn vrouw en de hardlopersroes en het schrijven met elkaar: liefde, hardlopen en schrijven, het is allemaal bewustzijnsvernauwing, zelfvergeten. Het is onmogelijk een metapositie in te nemen, je staat nooit boven het verhaal waar je je zogenaamd van afzondert.’