Boeddhanatuur #7

‘Het probleem met de leerlingen van tegenwoordig is dat ze te weinig vertrouwen hebben in zichzelf.’ Op deze manier sprak Linji, een van de beroemdste chan-(zen)meesters uit China, zijn volgelingen toe. Als een soort therapeut wees hij hen erop dat ze zichzelf in de weg zaten bij het zoeken naar geluk. Dit goede leven bestaat volgens Linji uit het ontdekken van je boeddhanatuur: een totale innerlijke vrijheid.

Mensbeeld
Linji stelt dat sommige mensen de neiging hebben om een autoriteit te zoeken, iemand die hun vertelt hoe ze moeten leven. Hierdoor geloven ze in een illusie, want de enige die je leven kan vormgeven ben je zelf. Door achter een meester aan te lopen maakt de mens zichzelf dan ook onvrij. Linji hamert erop dat een goede zenmeester zijn leerlingen zo veel mogelijk op eigen benen laat staan. Op die manier kan de mens zijn boeddhanatuur ontdekken en als een vrij individu leven. Veel mensen willen hun eigen vrijheid echter niet onder ogen zien en blijven zich krampachtig aan allerlei autoriteitsfiguren vastklampen, zoals hun ouders, idolen of de Boeddha zelf.

Denken over bevrijding
Deze hardnekkige menselijke neiging kan volgens Linji maar op één manier doorbroken worden: door je innerlijk te onthechten van autoriteiten. Zijn beroemdste uitspraak luidt dan ook: ‘Dood de Boeddha!’ Dit wil niet zeggen dat je werkelijk moet proberen om autoriteitsfiguren om te leggen, maar dat je er niet afhankelijk van dient te zijn. Als je je bijvoorbeeld bij elke beslissing afvraagt wat je vader ervan vindt, kun je zelf geen goede keuzes maken. Een zenmeester speelt bij dit onthechtingproces een belangrijke rol, omdat hij zijn leerlingen op hun eigen onvrijheden wijst. Dit kan een moeizame weg zijn, maar de beloning is groot. Wie hierin slaagt, zal namelijk niet meer in van alles verstrikt zijn: ‘Alleen dan zul je overal kunnen komen waar je wilt komen.’