Waarom werd over Spinoza de strengst mogelijke banvloek uitgesproken? Biograaf Steven Nadler onderzocht het: ‘De rabbijnen wilden hiermee aan de Hollanders laten zien dat ze hun huis op orde hielden.’
Het zal je maar gezegd worden: ‘Met het oordeel der engelen en de uitspraak der heiligen vloeken, bannen, verwensen en verdoemen wij Baruch de Espinoza […] De Heer zal hem niet vergeven, maar de woede van de Heer en Zijn ijverzucht zullen op deze mens neerdalen, en alle vloeken geschreven in het boek der Wet zullen op hem liggen, en de Heer zal zijn naam verdelgen van onder de hemel.’
Dat werd op 27 juli 1656 afgekondigd in een volle synagoge aan de Amsterdamse Houtgracht. Spinoza was toen 23 jaar oud. Het was de strengste banvloek die ooit over een lid van de Portugees-Joodse gemeenschap in Amsterdam werd uitgesproken. Waar had Spinoza dat aan verdiend? Die vraag is het uitgangspunt van Steven Nadlers De ketterij van Spinoza. Nadler is docent filosofie en Joodse studies aan de universiteit van Wisconsin-Madison. Eerder verscheen van hem de veelgeprezen biografie Spinoza.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
