Home Bert Keizer: Elite

Bert Keizer: Elite

Door Bert Keizer op 29 november 2016

Cover van 12-2016
12-2016 Filosofie magazine Lees het magazine

Wat vinden we van de teloorgang van Filosofie, Geschiedenis, Sanskriet, Latijn, Oudfries, Archeologie, Grieks, Indologie, Sanskriet enz., enz. – al die zachte vakken die vanuit ‘de Zuidas’ langzaam maar onthutsend zeker uit onze universiteiten worden weggewerkt? Het heeft iets met elite te maken. Ooit was er een hele rij van gewoontes en rites die als bepalend golden voor het lidmaatschap van wat heette ‘de betere kringen’. We hebben het over kleding – meubilair – woonwijk – politieke kleur –  beroepsuitoefening – plaats in de kerkbanken – relaties in het stadhuis – dagblad – tafelmanieren; die hele wolk van aplomb die bij ons thuis ontbrak, maar die ik in andere gezinnen zag of vermoedde. 

Ergens in deze rij van tamelijk onbenullige zaken stond ook ‘cultuur’. Voor deze groep vooraanstaande burgers was het Concertgebouw wat de kruidenier op de hoek was voor ons: gewoon. Wij dachten aan Willy Alberti (nee, Willeke moest nog komen) bij goeie muziek; zij aan Bach en Beethoven. Wij lazen, als we al lazen, streekromans (Stijn Streuvels, De vlaschaard) en de Katholieke Illustratie; zij lazen Couperus en het Handelsblad.

En toen begon de lading te schuiven. Vanaf de eerste Beatle-lp in 1963 werd een proces in gang gezet dat niet meer te stoppen was. Tieners kregen geld en besteedden dat aan muziek en kleding. De ‘gegoede burgerij’ raakte in onbruik. De kerken stroomden leeg. Het bleek geen probleem om een gemeente, een grote firma, een bank, een heel land zelfs, te runnen al had je nooit van Homerus gehoord. Dat was wel een verrassing. Tot 1960 was het nauwelijks mogelijk om een machtspositie te verwerven in kerk, vereniging, bedrijf of politiek zonder doordrongen te zijn van het klassieke curriculum waarin een vast aantal Heiligen (Cicero – God – Beethoven e.t.q.) hun betonnen positie innamen. 

‘Cultuur’ bleek een ornament dat je zonder gevolgen van je af kon schudden als je iets wilde bereiken in politiek of bedrijf. ‘De Zuidas’ doet het uitstekend zonder Plato, Nussbaum of Dylan. Rijd er maar eens langs over de A10, en je ziet de letterlijk boven alles uittorende vulgariteit gevangen in wanstaltig projectbeton. 

Doordat een betrekkelijk cultuurloze generatie de mars naar de Macht volbracht, werd cultuur terzijde geschoven als een voorwaarde om bovenaan te belanden. Daarom kunnen we de humaniora niet redden door te wijzen op hun maatschappelijke noodzaak, want die is er niet meer. Je kunt ook zonder deze onderscheidingstekenen erg goed vooruit in ‘het echte leven’. 
Ik zou er deze keer erg graag helemaal naast zitten.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.