Het is 2010 en het is overal crisis, lijkt het. Politiek, wetenschap, rechtspraak en economie hebben allemaal aan autoriteit ingeboet en geen enkele institutie lijkt ons vertrouwen nog waard. We leven in een low-trust samenleving, zoals Eveline Tonkens en Tjalling Swierstra verderop in dit nummer stellen.
Maar wat is vertrouwen? Mijn filosofisch woordenboek spreekt van ‘een krediet zonder voorbehoud’. Dat ‘zonder voorbehoud’ is relevant.Je schenkt iemand je vertrouwen zonder dat je vantevoren weet of jullie gezamenlijke onderneming – een vriendschap, een zakelijk avontuur of wat dan ook – zal slagen. Je stapt erin, zonder garantie op succes. Je kunt niet van te voren uitsluiten dat je bedrogen wordt. Je gaat ervan uit dat je niet voorgelogen wordt, terwijl dat wel zou kunnen. Je kunt, uit de aard van de zaak, alleen maar vertrouwen hebben in iemand die het ook kan beschamen, in instituties die er ook een potje van kunnen maken. Vertrouwen is een risicovolle onderneming. Af en toe op je bek gaan is onvermijdelijk, maar tegelijkertijd wordt een samenleving onleefbaar als alle instituties tegelijkertijd op losse schroeven staan. Dus hoe nu verder?
In dit nummer van Filosofie Magazine een special over de betekenis van vertrouwen en het gebrek daaraan. Maar we blijven niet hangen in de crisis. Het herstellen van vertrouwen in de samenleving wordt dé opgave voor het komend decennium, stellen Tonkens en Swierstra. Filosofie Magazine maakt daarmee deze zomer alvast een begin, in deze extra dikke special.
