Dat moment dat je iemand iets hoort zeggen en dat je voor heel even, een kort momentje maar, een soort kortsluiting in je hoofd krijgt. Dat je denkt: wacht, eh… even. Ho. Hier is geloof ik iets vreemds aan de hand, maar ik kan de vinger er niet…
Meestal is zo’n moment alweer voorbij tegen de tijd dat je ook maar één gedachte hebt afgemaakt.
Dat is anders bij geschreven tekst; daar kun je naar blijven kijken tot de kortsluiting voorbij is en de mist is opgetrokken. Ik had dat bij deze zin over spijt. Ik las ’m in een interview met zangeres en actrice Joke Bruijs in het Volkskrant Magazine. Kun je ergens geen spijt van hebben en tegelijk zeggen dat je het nooit meer zou doen? Is dat niet juist inbegrepen bij spijt: dát je iets nooit meer wilt doen? Gaan ‘iets nooit meer zo zullen doen’ en ‘spijt’ altijd hand in hand?
Als ik denk aan de momenten waar ik spijt van heb, hoort daar doorgaans direct het idee bij dat ik dat dús nooit meer wil doen. Of kan ik een situatie bedenken waarbij ik iets nooit meer wil doen, en er toch geen spijt van heb dat ik het ooit wel deed? Na wat graafwerk kom ik tot de conclusie van wel: die ene keer in die te hoge snelle attractie op de kermis, die ene relatie die gedoemd was te eindigen, de dreadlocks in mijn tienerjaren – geen spijt van, maar gaat niet meer gebeuren.
Bepalen of je wel of geen spijt hebt en kunnen zeggen dat je het niet meer zo zou doen, dat kan natuurlijk pas achteraf. A posteriori.
Je kijkt met de ‘Ik van Nu’ terug naar de ‘Ik van Toen’. Terwijl de ‘Ik van Toen’ de kennis en ervaring miste die de ‘Ik van Nu’ wel tot zijn beschikking heeft.
Achteraf worden de dingen je duidelijk, maar op moments suprêmes doe je wat je op dat moment het juiste lijkt. Na deze gedachtewandeling kom ik op de vraag wat spijt dan precies is. Is spijt een gevoel? Een reflectie? Of eerder een kompas om duidelijk te maken dat we iets hebben geleerd over wie we wel en niet willen zijn?
