Het kattenluikje zet de verhouding tussen mens en dier op z’n kop

‘Met een kattenluikje lever je controle in, in ruil voor de onafhankelijkheid van de kat,’ zegt Andrea Prins, architect, onafhankelijk onderzoeker en auteur van het boek Wonen (2021). Zelf heeft ze nooit een kat gehad en dus ook geen kattenluikje. Maar het zet haar aan het denken: ‘Huizen hebben openingen nodig. We moeten erin en eruit kunnen wanneer we willen, we willen ramen kunnen openzetten voor frisse lucht. Maar normaal gesproken hebben we zelf de macht over wanneer een deur of raam open is.’

Met een kattenluik maak je opzettelijk een opening in huis waar je geen controle over hebt. Prins: ‘Dat is iets wat je normaal gesproken niet wil in huis – zeker niet als die opening, zoals in het geval van het kattenluikje, ook ’s nachts wordt gebruikt. Op welke tijden het kattenluikje gebruikt wordt, heb je niet in de hand. En de kat kan dingen mee naar binnen nemen die je liever niet in huis hebt, zoals halfdode muizen of vogels.’

‘Ik ben weleens ’s nachts wakker geworden in een woning die kattenluikjes binnenshuis had en ik zag toen twee lichtgele ogen mij begluren,’ zegt Prins. ‘Dat was grappig, maar ook eng. Je bent weerloos in je slaap. De zeggenschap over de ruimte was veranderd: niet ik, maar de kat bepaalde. Het kattenluik zet de verhouding tussen mens en dier op z’n kop.’

Tekst loopt door onder afbeelding

‘Katten zijn buitengewoon onafhankelijk, ze doen wat ze zelf willen. En een kat heeft een leven binnens- en buitenshuis. We denken al snel dat katten bij ons in huis te gast zijn, maar via het kattenluikje komen en gaan katten wanneer ze willen. Misschien zijn wij wel bij hen te gast?’

‘Een huis zorgt voor intimiteit, een bescherming tegen buiten, maar ook binnenshuis moet je je kunnen afzonderen van anderen. Sommige mensen hebben kattenluikjes tussen kamers, zodat de katten ’s nachts in alle ruimtes kunnen komen, ook als de deuren gesloten zijn. Kattenluikjes zorgen voor een nachtleven, een leven waarvan jij niet op de hoogte bent.’

‘Misschien moeten kinderen vanaf een bepaalde leeftijd ook een soort kattenluikje krijgen. Dat kan bijvoorbeeld een computerspelletje zijn: ouders hebben er geen controle over en weten niet wat de kinderen precies doen. Het kattenluikje voor kinderen betekent dat ze de mogelijkheid hebben om een eigen wereld te ontdekken.’