Duits ethicus Beate Rössler schreef een doorwrocht boek over autonomie. Haar conclusie is dat juist de zaken die ons lijken te belemmeren, zoals twijfels en verplichtingen, essentieel zijn voor onze ervaring van autonomie.
Wanneer jij je beperkt voelt in je vrijheid, ben je juist bewust van je autonomie. Zo’n moment biedt namelijk de mogelijkheid om met de keuzes die je maakt jezelf uit te drukken.
‘Ik bepleit een begrip van autonomie dat aansluit bij de ingewikkelde, chaotische, niet-ideale levens die we leiden. Zo’n autonomie van het alledaagse leven betekent niet losgekoppeld van de wereld je eigen koers bepalen. Autonomie komt juist bínnen relaties tot stand. In het dagelijks leven zijn we altijd in gesprek met anderen over ons eigen leven. En dat moeten we ook vooral blijven. Autonomie is iets sociaals. Hoewel onze relaties onze eigen keuzes soms belemmeren, hebben we ze tegelijkertijd ook nodig om te weten wat we willen.’
Tegelijkertijd is het ook geen beperking van je autonomie wanneer je níet weet wat je wilt. Volgens Rössler is het erkennen van je twijfels essentieel voor het autonoom zijn.
‘Twijfel is menselijk. En dat is goed: die laat zien dat we reflecteren. Mensen moeten altijd besluiten nemen en redenen voor die besluiten geven. Dan kun je niet anders dan zaken tegen elkaar afwegen. Het wordt alleen problematisch, ook voor je autonomie, als je de hele tijd terugdenkt aan het alternatief en daardoor onzeker wordt over je besluit. Maar je mag best af en toe denken: deze beslissing vond ik moeilijk en voelde dubbel. Autonoom is een persoon dan precies wanneer hij of zij kan omgaan met deze twijfels.’
Waar we vooral voor moeten oppassen is dat we geen speelbal worden van anderen. Je moet je ervan bewust zijn dat je altijd keuzes maakt en deze moet je baseren op je eigen normen en waarden.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
