Ons panel, bestaande uit Simone van Saarloos, Eric Schliesser en Ingrid Robeyns reageert iedere maand op een actuele stelling.
Simone van Saarloos
Schrijver, columnist
Burn-outs zijn inmiddels een bekend verschijnsel, maar je kunt ook uitdoven van verveling. Dan heb je een ‘bore-out’. David Bolchover schreef er een boek over: The Living Dead: Switched Off, Zoned Out – The Shocking Truth About Office Life. Verveling op de werkvloer is een taboe en dat heeft volgens Bolchover ook politieke redenen: ‘Links gelooft dat het kapitalisme de arbeiders uitbuit. In de retoriek van links zit vaak nog het heroïsche wereldbeeld van de zwoegende arbeider, tot de laatste druppel uitgewrongen door het kapitalistische systeem. En rechts gelooft dat markten efficiënt werken.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand.
Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.
Schopenhauer zag een overeenkomst tussen fascinatie en verveling, omdat verveling ontstaat wanneer je buiten een situatie bent. Fascinatie drijft je ertoe om ‘in’ een situatie te stappen. Wie zijn verveling wil opheffen doet hetzelfde. In die zin is verveling dus een drijvende kracht.
Maar wat Bolchover benadrukt: verveling wordt alleen bejubeld door die mensen die nooit last hebben van verveling. Verveling is voor hen het begin van creatie.
Eric Schliesser
Hoogleraar politieke theorie, Amsterdam
Als spanning en verveling elkaars tegenpolen zijn, dan is verveling een verbetering op een te spannende of te roerige status quo. Een weinig heroïsche soldaat is liever verveeld dan kanonnenvoer.
De ware tegenpool van spanning is ontspanning en dat is niet hetzelfde als verveling. Daarmee is duidelijk dat het niet vanzelfsprekend is dat verveling goed voor de mens is. Verveling is immers per definitie onaangenaam; hoewel het onaangename soms een bijkomstigheid van het nuttige of goede is, is het werkelijk onaangename niet goed.
Belangrijker is dit: goed onderwijs maakt verveling onmogelijk. Een ontwikkelde geest ontdekt immers in elke situatie een nieuw verband, en kan daardoor altijd verwondering voelen of ontroering toelaten. Dat wil zeggen: als een mens zich verveelt, dan is er iets mis gegaan in haar opvoeding en cultivatie.
Ingrid Robeyns
Hoogleraar ethiek, Utrecht
Met verveling is het zoals met veel zaken: af en toe een beetje verveling doet de mens goed, maar te veel verveling kan de mens schaden.
Verveling-met-mate is waardevol omdat het een situatie weergeeft waarin er even niets is – wat in de 24-uurs economie voor vele mensen een zeldzaamheid is geworden. Een moment van verveling creëert zo een kans om stil te staan bij het leven, in een wereld waarin veel te veel mensen continu zichzelf voorbij hollen.
Maar verveling kent ook een andere kant – het verhaal van het hoogbegaafde kind voor wie de school als een gevangenis zonder uitdagingen of perspectief is, of het verhaal van de werkloze die na de honderdste sollicitatie de moed verliest en vanuit voortdurende verveling afglijdt in apathie en daarna depressie.
Het is ironisch dat ons samenlevingsmodel de ene mens geen moment van verveling gunt, en de andere mens veroordeelt tot een overdosis verveling.
