Kun je denken dat je denkt zonder dat je denkt? Filosofie is moeilijker als je denkt in paradoxen.
Het is onverstandig om één kind op te voeden – je kunt er beter meerdere tegelijk grootbrengen. Als je maar een kind hebt, zul je er nooit achter komen welke invloed jouw opvoeding heeft en wat buiten je ouderlijke macht ligt. Bovendien bieden meerdere kinderen je de mogelijkheid om niet alleen de fouten van je eigen ouders te vermijden, maar ook bij ieder kind weer te leren van de fouten die je bij de oudere kinderen maakte.
Maar wat is opvoeden eigenlijk? Het is een ouderlijke taak die vaak los wordt gezien van de liefde en geborgenheid die je een kind dient te bieden. Het is voor een deel het bijbrengen van praktische rationaliteit: als je dit doel wilt bereiken, kun je dat het beste zo aanpakken. Een belangrijk deel is ook het bijbrengen van normen en waarden. Vooral dat laatste is nogal lastig. Hoe leg je iemand op een goede manier uit wat goed is? Als je de Bijbel mag geloven, was God de eerste die tegen dat probleem aanliep. Hoe leg je iemand uit dat het verboden is de vruchten van een boom te eten, terwijl diegene geen idee heeft wat een verbod inhoudt? Adam en Eva hadden op dat moment nog geen kennis van goed en kwaad. Dat liep dan ook niet zo goed af.
Een mislukte opvoeding is de sleutel tot morele vooruitgang
De geschiedenis laat eveneens zien dat ouders er zelden in slagen hun normen en waarden over te dragen aan hun kinderen. Als dat wel altijd zou lukken, was er geen maatschappelijke verandering. Dan hadden we nog altijd dezelfde opvattingen over de doodstraf, abortus, queer mensen en drugs als onze voorouders. Een mislukte opvoeding is de sleutel tot morele vooruitgang.
Heeft het dan wel zin om op te voeden? Kinderen vinden vaak zelf hun weg wel naar een deugdzaam leven. Ik hoef mijn kinderen niet uit te leggen dat martelen slecht is. Dat weten ze ook zonder mijn uitleg wel. Het is net zo zinloos om uit te leggen dat je niet op de stoep mag fietsen. Dat doen ze toch wel, wanneer ze denken dat ik het niet zie.
Misschien is het enige wat je als ouder kinderen werkelijk te bieden hebt een dak boven het hoofd, af en toe een maaltijd, en liefde en geborgenheid – en daarmee de mogelijkheid om zichzelf op te voeden.
