Merijn de Boer schreef het boek De saamhorigheidsgroep, over een groepje Haarlemse idealisten in de jaren tachtig.
Beeld David Vaaknin
Wat kan ik weten?
‘Ik vind het mooie aan schrijven dat je niet zoveel hoeft te weten. Sommige schrijvers doen drie jaar lang research voor een boek. Mijn ervaring is dat je door het schrijven zelf dingen te weten komt. Toen ik begon aan De saamhorigheidsgroep, had ik koudwatervrees. Ik wilde schrijven over het idealisme in de jaren tachtig, waar ik eigenlijk weinig over wist. Ik was in die jaren nog heel jong, bovendien ben ik nu ook niet zo’n idealist. Juist door dit boek te schrijven kon ik mij verplaatsen in deze tijd en het leven van mijn ouders toen, die zelf deel uitmaakten van zo’n saamhorigheidsgroep.’
Wat moet ik doen?
‘Het ware geluk vind je door zorg te dragen voor je omgeving. In de saamhorigheidsgroep heerst naast grote gedeelde idealen over de derde wereld en het klimaat ook een sterke vriendschappelijke verbondenheid. De hoofdpersoon Bernhard – die eigenlijk vooral bij de groep is omdat hij verliefd is geworden op de idealistische Liza – onttrekt zich uiteindelijk aan de groep. Hij zoekt zijn geluk meer in afgeleide vormen, in zijn carrière en in opera, in kunst. Hoewel ik ook een beetje de spot drijf met idealen en de naïviteit die daar soms mee gepaard gaat, is het uiteindelijk vooral de afgeleide vorm van geluk die het onderspit delft.’
‘In wezen zijn mensen goed, maar veel literatuur wijst erop hoe slecht de mens wel niet is.’
Wat mag ik hopen?
‘Dat mensen positief blijven. De jaren tachtig waren best een sombere tijd, maar de groep mensen waarover ik schrijf, blijft onvermurwbaar geloven in het goede van de mens. Ik heb altijd bewondering gehad voor idealen en pure goedheid. Dat lieve linkse mag wel weer meer terugkomen, maar is de laatste jaren afgebroken door opeenvolgende rechtse kabinetten. Je moet nu behoorlijk je best doen om zo’n positieve blik op de wereld te houden, maar van cynisme tegenover het goede blijf ik weg. Ik wil er graag in geloven dat er nog steeds een heleboel saamhorigheidsgroepen zijn.’
Wat is de mens?
‘In wezen zijn mensen goed, maar veel literatuur wijst erop hoe slecht de mens wel niet is. Als je Dostojevski, Hermans en Céline leest, krijg je een beeld van de wereld en de mens dat niet zo rooskleurig is. Ik dacht vroeger ook dat het geluk niet uit het leven zelf te halen viel. Ik liet me inspireren door schrijvers als Proust, die het geluk net als de estheet Bernhard vooral zoekt in afgeleide vormen. In mijn boek zijn die twee tegenovergestelde levensvisies steeds met elkaar in dialoog – het altruïstische tegenover het egoïstische, esthetische.’
De saamhorigheidsgroep
Merijn de Boer
Querido
400 blz. | € 22,50
