Er is een fenomeen waar ik me al over verbaas sinds ik heel klein ben. Het is een verschijnsel dat je ziet op het treinperron. Het ene moment staan de reizigers te wachten, om zich heen te kijken, neus even in telefoon of tijdschrift, een afwachtende blik richting spoor waar de intercity zo vandaan zal komen. Wanneer die trein daadwerkelijk arriveert, gebeurt er iets fascinerends. De trein vertraagt, telefoons worden in zakken gestoken, bijna lege koffiebekers haastig weggemikt. En dan lopen we met z’n allen met de trein mee. Maakt niet uit waar we zijn ten opzichte van de coupés: vooraan, achteraan, midden – we lopen mee. Waarom doen we dat?
Zijn we bang dat de trein zonder ons vertrekt? Dat lijkt me onwaarschijnlijk; hij stopt zo voor onze neus. Dicht bij de deur willen staan zou een reden kunnen zijn, maar gek genoeg ben je ook dicht bij een deur als je níét meeloopt.
Even tussendoor… Meer columns lezen van Elke Wiss? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
In een psychologietijdschrift las ik laatst dat we met de trein meelopen omdat dat ons een gevoel van controle geeft. We voelen ons beter bij ‘iets’ doen, al is het maar zinloos meelopen, dan bij ‘niets doen’ en ‘afwachten’.
Bij het zinnetje ‘het is wat het is’ krijg ik altijd zo’n zelfde gevoel. Wat is het nut van ‘het is wat het is’ zeggen? In de categorie dooddoeners staat dit zinnetje wellicht ergens bovenaan. Waarom horen we het dan zo vaak? Van dichtbij bekeken is het een wat merkwaardige uitspraak.
Zeggen we daar eigenlijk wel iets mee?
Gebruiken we dit zinnetje, net als het meelopen met de trein, om controle te ervaren waar we die niet hebben? Bedienen we ons ervan om stiltes te ontwijken? Ongemak niet te hoeven voelen? Gooien we het in de strijd als we het gespreksonderwerp zat zijn en dat willen veranderen?
Wat betekent het dat iets is wat het is? Hoe langer ik erover nadenk, hoe groter de error in mijn hoofd. Zeggen we er eigenlijk wel iets mee? En zo ja, wat dan?
Starend naar dit zinnetje komt een andere dooddoener in me op: niets is wat het lijkt. Ook niet als het is zoals het is.
