Home Het Experiment: Geven om mensen op afstand

Het Experiment: Geven om mensen op afstand

Door Carolien van Welij op 01 december 2016

Het Experiment: Geven om mensen op afstand
Cover van 12-2016
12-2016 Filosofie magazine Lees het magazine

Wij hebben een verbinding nodig om medelijden te ontwikkelen. Dat kunnen we wel met een individu, maar niet met een massa.
 

Experiment

Bij een fictieve hongersnood in Afrika doneren we meer als dat geld bestemd is voor één 7-jarig meisje dan voor 21 miljoen mensen.

‘Volgens Hannah Arendt is er maar één iemand in de geschiedenis geweest die kon meevoelen met een anonieme massa, en dat was Jezus’, aldus filosoof Wouter Mensink, auteur van Kun je een betere wereld kopen?. ‘Adam Smith geeft een interessante theorie over hoe mensen tot morele oordelen komen, waarbij het kijken naar lijden een rol speelt. Allereerst ben je zelf toeschouwer van een situatie waarbij je morele sentimenten voelt en je je afvraagt of je iets moet doen. Om te beslissen hoe je vervolgens moet handelen, stel je je een tweede toeschouwer voor. De interactie tussen die twee toeschouwers leidt tot een morele keuze.’

‘Als je dit experiment bekijkt met het model van Adam Smith, zie je de complexiteit van de situatie: het gaat niet alleen om het lijden van een anonieme massa, maar ook nog eens op afstand. De socioloog Luc Boltanski laat zien dat er wel allerlei manieren zijn om die afstand van distant suffering te overbruggen. Denk aan de gepersonifieerde reclames voor goede doelen, maar ook de marketing van sommige fairtrade-koffiemerken. Met een foto van een koffieboer word je toeschouwer van een situatie op afstand: zo word je in die morele arena geplaatst en moet je een morele keuze maken – waarbij de juiste keuze je meteen wordt aangereikt.’

‘Bij echte wereldverbeteraars werken die morele mechanismen anders. De meeste mensen vinden hun familie en dierbaren belangrijker dan onbekenden ver weg. Maar voor wereldverbeteraars is juist iedereen even belangrijk.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.