Maaike Merckens Bekkers en Sabine Wassenberg runnen samen Wonder-Why, een organisatie met als doelstelling om het filosoferen met kinderen en jongeren te stimuleren. Iedere maand leggen zij een thema voor aan de klas. Deze maand: water.
‘Je kunt eigenlijk overal wel over filosoferen’, zeg ik opgewekt tegen groep 7b. Ik kijk om me heen voor voorbeelden. ‘Een stoel? Daarover kun je vragen: wat is een stoel? Als je gaat zitten op bijvoorbeeld een kistje, is het dan ook een stoel?’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
De kinderen mompelen instemmend. Ik ga verder: ‘Kinderen – daarover kun je ook filosoferen. Wanneer is een kind volwassen? Of: wanneer mag een kind stemmen? Of: zijn volwassenen ook kinderen?’
Nu is het tijd dat zijzelf filosofische vragen gaan bedenken. ‘Bedenk eens een vraag over water!’
‘Waarom is er water?’ roept Alex.
‘Waarom is water nat?’ zegt Kai.
Nog meer vingers schieten de lucht in, terwijl ik me realiseer dat de vraag waarom water nat is een van meest diepgaande vragen is die ik ooit heb gehoord. Het klinkt weliswaar als een vraag die we onmiddellijk moeten doorschuiven naar onze collega’s van de harde wetenschappen, maar in feite hakt deze vraag direct dwars door al onze vanzelfsprekende concepten. Waaróm is water eigenlijk nat? De natheid zit ’m ongetwijfeld in de moleculaire structuur van de materie van water. En water is nu eenmaal H2O. Maar wat een wonderbaarlijk gegeven dat er op aarde verschillende materies zijn, zoals water of hout of zand! Of vuur. Allemaal met hun eigen unieke eigenschappen. Waar komen die moleculen vandaan? Water ís nu eenmaal nat, maar plotseling zie ik het als een wonder.
‘Oké’, zeg ik, ‘daar wil ik meteen graag op ingaan. Vingers naar beneden. Wat denken jullie: waarom is water eigenlijk nat?’
Noa: ‘Nou… omdat God het zo gemaakt heeft.’
Kerstin: ‘Nee, omdat de natuur het zo gemaakt heeft.’
Kai neemt het over door zelf weer zijn vraag te stellen: ‘Ja, maar waaróm heeft God’ – knikkend naar Noa – ‘of de natuur’ – met een theatrale buiging naar Kerstin – ‘het zo gemaakt?’
De klas kijkt bewonderend naar Kai, die wel vaker de show steelt. Niemand lijkt een antwoord te kunnen bedenken. Tot een klein blond meisje, dat vaak stilletjes naar buiten kijkt, ineens met een vrolijk gezicht haar vinger opsteekt.
‘Ja, Ginny?’
‘Nou, eigenlijk is het grappig. Mijn mama zei een keertje: voor een vis is het water helemaal niet nat. Voor een vis is het water juist droog. Misschien is voor een vis het land wel nat!’
