Het beeld Triade weegt 5000 kilo, maar volgens filosoof Michiel Korthals creëert het luchtigheid. Dat komt goed uit op een plek waar veel zorgen zijn.
Triade (1995), Pépé Grégoire. Van Riebeeckweg, Hilversum
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand.
Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.
Dit beeld van Pépé Grégoire staat voor het ziekenhuis van Hilversum. Het is zo zwaar, dat de kraan die het moest plaatsen half is omgevouwen. Michiel Korthals, als filosoof verbonden aan Wageningen University, heeft echter geobserveerd hoe het beeld luchtigheid en beweging tussen mensen oproept. En dat gaat misschien wel voor meer beelden op. ‘Ik geloof dat mensen in landen waar veel beelden staan, informeler met elkaar omgaan.’
Wat is het geheim van het verbindende effect van beelden?
‘Ik ben eens met een Iraanse medewerker van mijn onderzoeksgroep bij dit beeld geweest. Ik kende die man nog niet zo goed en had het vooroordeel dat Iraniërs ouderwets zijn in hun kunstbeleving. Mijn intuïtie zei dat ons volgende gesprek niet rond de tafel moest zijn, maar bij een beeld. En wat bleek: we herkenden elkaar in de vragen en twijfels die het beeld bij ons opriep. Ik kreeg veel meer waardering voor waar hij mee bezig was, en nu, zes jaar later, heb ik nog altijd goed contact met hem terwijl hij alweer in Iran woont. Dat is wat een sculptuur doet, meer dan een schilderij: het is voor publiek toegankelijk en vormt een oriëntatiepunt in de ruimte, waardoor mensen er met elkaar afspreken. Vervolgens roept het beeld dingen op die, zoals in het geval met mijn Iraanse collega, leiden tot een betekenisvol contact.’
Kan een bedrijfskantine dat niet?
‘Bij een beeld is het contact vrijblijvender. Je kunt iemand aanspreken en dan weer gaan, en dat kan in een kantine niet. Als je daar naast een onbekende gaat zitten, zit je er een hele lunch aan vast. Beelden bieden laagdrempelig contact.’
Dit beeld staat bij een ziekenhuis. Vind je het daar geschikt voor?
‘Ja, er zit een paradox in die goed aansluit bij het ziekenhuis. Het brons oogt zwaar, maar dankzij die wimpel zit er een soort luchtigheid en beweging in. Die wimpel staat daar moeiteloos te zwaaien, terwijl dat heel zwaar moet zijn voor een bronzen beeld. Dat kan mensen die net uit het ziekenhuis komen gelopen inspireren om ook luchtigheid te voelen.’
‘Er is nog een tweede aspect van brons dat maakt dat het verbindt. Ik heb eens onderzoek gedaan bij een bronzen beeld van Grégoire, omdat ik gehoord had dat brons meer stimuleert tot aanraking dan bijvoorbeeld aardewerk. Het is een beetje zoals de huid van een mens, rond en redelijk glad. Ik heb uren bij dat beeld gestaan, en wat bleek: vrijwel iedereen ging het even aanraken. Er ontstaat dus niet alleen meer contact tussen mensen die het beeld bekijken, maar mensen leggen ook contact met het beeld zelf. Dit beeld laat zien dat een dood ding veel levendigheid kan brengen.
Kijk voor meer informatie op pepegregoire.nl
