Ik wantrouw mannen die zich feminist noemen. Ik geloof wel dat velen het goed bedoelen, en ook goed doen. Maar een mannelijke feminist is ofwel een patriarchaal figuur in schaapskleren, ofwel een sentimentele man die de zogeheten vrouwelijkheid zegt te bewonderen – wat meestal ook tenenkrommend patriarchaal uitpakt. Daar, het is gezegd: ik ben geen feminist.
Laat ik een en ander uitleggen. Onlangs zijn vrouwelijke redacteurs van Filosofie Magazine de actie ‘ik schrijf’ begonnen. Met onder meer een manifest vragen ze aandacht voor de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de publieksfilosofie, en breder: in het maatschappelijke debat. Het is een actie die ik van harte ondersteun. Maar dat is wat anders dan mezelf een feminist noemen.
Waarom is een mannelijke feminist een patriarchaal figuur in schaapskleren? Omdat hij het feminisme met een retorische truc onschadelijk maakt. Hij zegt dat uiteindelijk iedereen baat heeft bij gelijke rechten en kansen. Prima – onderschrijf ik. Maar er is ook iets geks. Als het namelijk alleen gaat om gelijkheid, verliest feminisme elke specifieke betekenis. Er is immers niet zoiets als een vrouwelijke variant van gelijkheid. Maar wie is die man om dat te zeggen? De onderliggende boodschap: gelijkheid is prima – maar niet zo raar doen dat er óók zoiets bestaat als een specifiek vrouwelijk perspectief, hè? Als politiek een (vruchtbare) strijd is tussen perspectieven, wat overigens vooral vrouwelijke filosofen als Hannah Arendt en Chantal Mouffe stellen, dan is dit de manier om feminisme te depolitiseren.
Dan heb je de man die juist hoog opgeeft over ‘vrouwelijke waarden’, en zelfs in een ontroerende vlaag van zelfhaat verklaart dat ze superieur zijn aan de mannelijke. Vrouwen, hoed u voor deze mannen. Het zijn altijd waarden als zorgzaamheid, trouw en empathie die ze bewonderen – en voor u het weet zit u ofwel thuis met de kinderen, ofwel bent u de klusjes aan het doen in een organisatie (‘Jij bent de ruggengraat van dit bedrijf’), terwijl uw mannelijke collega’s het podium krijgen om te schitteren.
Mannen doen er beter aan om te luisteren, solidair te zijn, enigszins te snappen dat ze door een gekleurde bril naar de wereld kijken, en ruimte te maken. Maar dat zijn niet de sterkste punten van mannen. Kan ik zeggen, als man.
Dat neemt niet weg dat iedereen – mannen en vrouwen – de actie ‘ik schrijf’ moet ondersteunen. Lees het manifest op filosofie.nl, volg ‘ik schrijf’(@Vrouwifest) op Twitter of ga naar het gesprek over diversiteit in het publieke debat tijdens de Filosofie Nacht.
