Langs een diepe bouwput met een stuk of zeven hijskranen en een dreunende heipaal staat een ontzagwekkend bord: ‘Woningbouwvereniging Horizon realiseert hier 64 luxe appartementen, 18 eengezinswoningen en een fitnesscentrum.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Daaronder zien we een grafische voorspelling van het complex zoals die uit de computer is gerold. Mannen en vrouwen lopen tevreden door het plaatje, geen hangjongere te zien, laat staan een junk. Niemand is te dik.
Jammer dat de omwonenden de komende jaren last hebben van herrie en fijnstof, pech dat de dwarsgestreepte paaskikker uit zijn broedgebied moet weghupsen, maar het dient allemaal een hoger doel: 64 luxe appartementen, 18 eengezinswoningen en een fitnesscentrum. Die worden gerealiseerd.
Bouwen klinkt naar gruis, splinters en stenen. Je ziet de bouwvakkers zwoegen, met hun afstompende top-40-muziek en hun overgewicht. Of ze fluiten naar meisjes. Of ze drukken hun snor en drinken in een kleine cabine koffie uit een thermoskan.
Nee, dan realiseren. Realiseren klinkt als materialiseren. Uit het niets neemt een idee vaste vorm aan, dankzij visionaire leidsmannen. Bezieling wordt materie. Eén toverspreuk en er floept een sprookjeskasteel tevoorschijn.
De tussenstap, de overlast, zet de woningbouwvereniging tussen haakjes. Er lijkt maar weinig mis te gaan wanneer je iets ‘realiseert’. Het resultaat valt één op één samen met het plan; dat plan was schitterend, dus het resultaat ook.
Bij bouwen kan daarentegen alles tegenzitten. Budgetten worden overschreven, de datum van oplevering verschuift een half jaar en het grondwater borrelt op. Als het complex er eenmaal staat, springen er barsten in het stuukwerk en drie jaar later storten de balkons naar beneden. Om maar te zwijgen van de verstopte ventilatie in de ondergrondse garage.
Terwijl het bouwen in volle gang is, wijst ‘realiseren’ liever op de kiem en het eindproduct. Let u niet op de rommel.
Dit slag eufemisme duidt op smetvrees van de geest. Hoe mooi onze plannen ook zijn, uiteindelijk moeten we vuile handen maken. Uitvoering gaat met modder gepaard.
‘Realiseren’ drijft op de kunstmatige splitsing tussen intentie en uitwerking, idee en uitvoering, doel en handeling. Dankzij die splitsing kun je bijvoorbeeld zeggen: ‘Het idee was goed, de uitvoering minder.’
Maar de architect van het nieuwbouwcomplex draagt evenveel verantwoordelijkheid voor de overlast als de aannemer. Idee en uitvoering horen bij elkaar, als castagnetten. Het doel kan de middelen heiligen, maar kan zich niet van de middelen distantiëren.
Hoeft ook niet. Weg met die dwarsgestreepte paaskikker. Die maakt ook veel te veel herrie.
