Geen rijtje dode denkers
Waar moet je beginnen als je je wilt verdiepen in de vragen, thema’s en filosofen die door de eeuwen heen de revue hebben gepasseerd? Thijs van de Laar schreef een speelse inleiding.
Van lego kun je alles maken. Althans, zo lijkt het misschien. Kun je er ook iets mee maken dat kan denken? Of iets dat vrije wil heeft? Als je mensen deze vraag mensen voorlegt zijn ze geneigd ‘nee’ te zeggen. Maar waarom kan het niet? ‘Gewoon, omdat het niet kan’ is een veelgehoord antwoord. Filosofie begint bij het ondervragen van dit ‘gewoon’. Wat zijn de impliciete aannames die aan ons
denken ten grondslag liggen? Dat soort vragen beantwoordt Thijs van der Laar aan de hand van heel gewoon speelgoed: lego.
Zijn schrijfstijl is humoristisch en alledaags. Toch biedt het boek een goede inleiding in de filosofie. Drie hoofdvragen staan daarbij centraal: kunnen we zelf bepalen wie we zijn? Wat is kennis en hoe kom je eraan? Uit welk materiaal bestaan wij en de wereld om ons heen? De antwoorden staan in het slothoofdstuk, waarin Van de Laar situaties uit zijn eigen leven onder de loep neemt.
Opvallend genoeg heeft hij het over ‘filosoferen’ en niet over ‘filosofen’. Je vindt in zijn boek amper rijtjes van dode denkers en hun opvattingen, maar wel rijtjes met tips over hoe je zelf beter kunt denken. Voorbeelden hiervan zijn: ‘Verzin argumenten voor je ideeën’, en: ‘Geef toe als je iets niet weet.’
Een goede kennis-making met filosofie voor jongeren
Dit boek is wellicht minder interessant voor diegenen die al min of meer thuis zijn in de filosofie. Maar als kennismaking voor jongeren voldoet het prima. Het is een goede inleiding in de filosofie, die geen overzichtswerk wil zijn en geen poging doet tot volledigheid. De thema’s die aan bod komen zijn leuk beschreven en zullen vooral de nieuwkomers in de filosofie aanzetten tot denken.
Kan lego denken? De leukste inleiding in de filosofie
Tjeerd van de Laar | Ten Have | 208 blz. | € 20,99
Getatoeëerde medemens
Prins Bernhard (de oude, niet de huisjesmelker) had er eentje, maar over het algemeen zag je tot dertig jaar geleden in de westerse wereld tatoeages alleen bij zeelui, bouwvakkers en randfiguren. Maar sindsdien is het mode om deze permanente lichaamsversiering aan te brengen en schijnt in de VS de helft van de mensen jonger dan veertig een tattoo te hebben. In Nederland ligt dat percentage niet veel lager.
Wat bezielt de getatoeëerde medemens, wat wil hij of zij ermee uitdrukken, wat is de historische achtergrond van dit fenomeen, wat zegt de huidige populariteit overonze samenleving, welke emoties roepen tattoos op bij hen die er niet voor kiezen, en waar ligt de grens tussen conformisme en authenticiteit? Op deze vragen probeert historicus Henri Beunders een antwoord te vinden tijdens een zoektocht in de wereld van de ‘getekende mens’, waarbij hij uitvoerig sprak met tal van tattoodragers, tatoeëerders en duiders van de tijdgeest. Het heeft een meanderend verhaal opgeleverd over een verschijnsel dat voor veel mensen toch vrij onbegrijpelijk zal blijven.
Optocht der Tattoos. Jacht op een betekenisvol bestaan
Henri Beunders | De Geus | 288 blz. | € 20,99
Neoliberale aanval
Zes jaar geleden schreef Piketty met het vuistdikke en moeilijke Kapitaal in de eenentwintigste eeuw een van de onwaarschijnlijkste bestsellers sinds de Tweede Wereldoorlog, waarin hij aantoonde dat de huidige vrijemarkteconomie tot steeds schevere bezitsverhoudingen leidt. In zijn nieuwe, al even kolossale boek laat hij zien dat dit geen autonoom proces is, maar dat er door de eeuwen heen een duidelijke interactie bestaat tussen politieke en economische verhoudingen.
Het ligt voor de hand dat er in samenlevingen waarin grote politieke ongelijkheid bestaat ook in economisch opzicht immense verschillen zijn, zoals in de standenmaatschappij in de Middeleeuwen, slaveneconomieën en koloniale samenlevingen. Aan de hand van overvloedig cijfermateriaal maakt Piketty duidelijk dat met de opkomst van de liberale democratie in de negentiende eeuw de economische ongelijkheid juist spectaculair toegenomen is. In de twintigste eeuw zorgden twee wereldoorlogen, economische crises en de opkomst van vakbonden en de sociaal-democratie ervoor dat deze trend in het Westen omgebogen werd. Hoge belastingen en de invoering van de verzorgingsstaat leidden tot een zekere nivellering. Maar vanaf circa 1980 zette het neoliberalisme weer de tegenaanval in. Naast uitvoerige analyses presenteert Piketty ook maatregelen om de economische ongelijkheid terug te dringen.
Kapitaal en ideologie
Thomas Piketty | De Geus | 1134 blz. | € 49,99
Dit artikel is exclusief voor abonnees
