03-2011
Het tijdschrift Wijsgerig Perspectief verschijnt vier keer per jaar en biedt extra verdieping naast Filosofie Magazine. In Wijsgerig Perspectief leest u lange artikelen over grote filosofen zoals Albert Camus, Plato en Kierkegaard. Maar ook over even tijdloze als actuele thema’s: de spelende mens, vergeving, oorlog en vrede.
* Jaarabonnees van Filosofie Magazine en jaarabonnees van Wijsgerig Perspectief hebben automatisch toegang tot het volledige online archief.
Het Russische nihilisme: dialoog tussen feit en fictie
‘Dostojevski doorgrondde de aard van het Russische nihilisme tot op het bot. Maar als hij iets afwees, dan was het wel het nihilisme. Hij is een anti-nihilist.’ Nikolaj Berdjajev, Dostojevski’s Wereldbeschouwing Het Russische nihilisme refereert aan een amalgaam van stromingen en tegenstromingen in de Russische cultuurgeschiedenis. Oorspronkelijk gaat de… Read More
Nishitani: nihilisme bezien vanuit het standpunt van zen
Het nihilisme speelt niet alleen een rol binnen de westerse filosofie. Ook binnen de boeddhistische filosofische traditie is aandacht besteed aan deze problematiek. Het oude boeddhisme kent een heilsleer die uitmondt in nirwana, dat letterlijk ‘uitdoving’ betekent: het uitdoven van begeerte, haat en onwetendheid. In het latere mahayana-boeddhisme speelt het… Read More
Ten geleide: Nihilisme
Ongeveer 125 jaar geleden schreef Nietzsche over de geschiedenis van het Europees nihilisme. Volgens hem was dat een geschiedenis van de toekomst. Het nihilisme zou zich de komende eeuwen ontwikkelen tot een enorme catastrofe. Wij zitten inmiddels midden in die periode… Arnon Grunberg interviewde een tijdje geleden Johan Goudsblom, schrijver van… Read More
Nietzsches analyse van het Europese nihilisme
Aan het eind van Zur Genealogie der Moral kondigt Nietzsche aan dat hij later een boek zal schrijven over ‘de geschiedenis van het Europese nihilisme’ (gm iii.27). Dat boek is er nooit gekomen, althans niet van Nietzsches hand. Het enige wat we hebben zijn de aantekeningen daarvoor in zijn nalatenschap. Een van die notities is het beroemde ‘Lenzer Heide Ontwerp’ (lh), een tekst waaraan Nietzsche zelf de titel Het Europese nihilisme gaf. Nadat Nietzsche de winter van 1886/87 in Nice had doorgebracht, trok hij in het voorjaar weer richting Zwitserland om zich voor de zomer in Sils Maria te vestigen. In Nice had hij juist Dostojevski ontdekt, van wie hij onder andere de Aantekeningen uit het ondergrondse las, een boek dat een zeer kritische psychologie van de nihilist bevat. Op zijn reis naar het Engadin bleef Nietzsche steken omdat het in het hooggebergte nog te koud was en de Julier-pas nog niet sneeuwvrij. Tijdens zijn gedwongen oponthoud in Lenzer Heide noteerde hij deze tekst, aan de hand waarvan we nu een paar elementen van Nietzsches analyse van het Europese nihilisme belichten. Read More
Stiekem ‘ja’ zeggen. Over ons paradoxaal nihilisme
‘To-morrow, and to-morrow, and to-morrow, Creeps in this petty pace from day to day, To the last syllable of recorded time; And all our yesterdays have lighted fools The way to dusty death. Out, out, brief candle! Life’s but a walking shadow; a poor player, That struts and frets his hour… Read More
Warm aanbevolen: Vrije wil
Tegenwoordig hebben leerlingen al op het vwo de mogelijkheid om eindexamen af te leggen in de filosofie. De afgelopen jaren stond bij dit eindexamen het thema ‘rede en religie’ centraal. Vanaf volgend jaar is er een nieuw thema: vrije wil. De vrije wil is een van de weinige filosofische thema’s… Read More
De filosofische videotheek: The American
Het bemoedigende geklik van metaal op metaal. Met geconcentreerde blik inspecteert George Clooney de trekker, het vizier. ‘Finish the job,’ zo zal zijn opdrachtgever hem later opdragen. Een vertrouwd tafereel voor de hedendaagse bioscoopbezoeker, een tafereel dat we reeds vele malen gezien hebben en dat zich in toekomstige films ongetwijfeld… Read More
De correspondenten: Het ‘parfum de crise’ in België
Indien het woord crisis nog niet bestond had een Belg het de laatste jaren zeker uitgevonden. Sinds 2007 hangt er in België een voortdurend ‘parfum de crise’ in de lucht. Deze uitspraak is afkomstig van een lid van de Franstalige christendemocratische partij, Francis Delpérée, die in augustus 2007 de vastgelopen… Read More
De estafette: Zelfbegrip
Beschouw de aarde eens als een ruimteschip en de geschiedenis van de mensheid als een project, een avontuur met een onbekende bestemming. En stel je vervolgens eens een heel concreet project voor, bijvoorbeeld dat je opstaat van achter je bureau, naar de keuken loopt en de koelkast opendoet om… ja,… Read More
Uw dagelijkse portie filosofie
Elke dag de beste verhalen over filosofie. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen van Filosofie Magazine.
