Home 04-2001
Filosofie Magazine - April 2001

04-2001

Korte uitleg
Voor leden

‘De gewoonte om dieren in stukken te hakken’

‘We kunnen het hart van een mens beoordelen door naar zijn behandeling van dieren te kijken’, aldus Immanuel Kant. Woorden met een wrange actualiteit, gezien de klinische danse macabre op het Nederlandse platteland – door de overheid aangeduid als het ‘preventief ruimen inzake het mond- en klauwzeervirus’. Tien denkers over het eten… Read More

Lees meer
Isaac Newton appel boom appelboom
Isaac Newton appel boom appelboom
Recensie
Voor leden

Problemen en oplossingen

Newton heeft nooit een appel op zijn hoofd gekregen. Evenmin ontwikkelde Einstein tijdens een tramritje in Zürich in 1905 ‘plots’ de speciale relativiteitstheorie door zich te realiseren dat hij, in vergelijking met een voetganger die in dezelfde richting ging, op relatief kortere tijd het gemeen­schappelijke doel zou bereiken. Over wetenschappelijke ontdek­kingen doen heel wat leuke verhalen de ronde, maar over het algemeen blijken dat historische kwakkels. In werkelijkheid is er meestal geen sprake van het ‘eureka’-gevoel: men is al een hele poos moeizaam op zoek naar de oplossing voor een bepaald probleem, en het is vaak door een analogieredenering dat de puzzelstukjes uiteindelijk op hun plaats vallen.

Lees meer
Recensie
Voor leden

Aristoteles wellicht

Twee verhandelingen die misschien van Aristoteles zijn: de één over melancholie, de ander over kleuren. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Read More

Lees meer
Recensie
Voor leden

Wilt u wel een individu zijn?

Dat wij politiek passief zijn, is een logische reactie op de onmacht van politici, zegt Zyg­munt Bauman. Hij wil 'nieuwe manieren van leven' aan ons openba­ren en de politie­ke agenda 'radicaal ver­breden'. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk… Read More

Lees meer
Giordano Bruno filosoof
Giordano Bruno filosoof
Recensie
Voor leden

Giordano Bruno: de ezel spreekt | recensie

Giordano Bruno is door de inquisitie tot de brandstapel veroordeeld. Sindsdien is hij de held van iedereen die zich tegen de macht verzet.

Lees meer
Verhaal
Voor leden

‘Waarom ik hem mijn meester noem’

Als vrije denker stond hij eenzaam in een tijd van dogma’s. Desal­niette­min is de ideeëngeschiedenis van de Lage Landen ondenk­baar zonder de ‘ketterse jood’ van Portu­gese afkomst. De grootsheid van Spinoza door de ogen van auteur en Spinoza-biograaf Theun de Vries. Wat voor gedachtegoed en inspiratie de joods-Portugese Bento de… Read More

Lees meer
Baruch de Spinoza buste Sijmen Hendriks Voorburg standbeeld Radicale Verlichting
Baruch de Spinoza buste Sijmen Hendriks Voorburg standbeeld Radicale Verlichting
Voorpublicatie

Spinoza: ‘We kunnen slechts verlangen naar het noodzakelijke’

Wat Spinoza echt vond, durfde hij tijdens zijn leven zelfs aan zijn vrienden niet te openba­ren. Pas na zijn dood verscheen zijn Ethica.

Lees meer
Essay
Voor leden

Een pijl die raakt in de borst

De Europese Unie biedt plaats aan vele religies en levensbeschouwingen. Hoe ontwerp je daarvoor één geldende grondwet? Jan Glastra van Loon pleit voor een aanpak van onderen af. Werk eerst aan een open, Europese cultuur die iedereen raakt als een pijl in de borst. Dit… Read More

Lees meer
Verhaal
Voor leden

Volkomen overbodige, en dus fascinerende details

Diogenes Laërtius beschreef in de derde eeuw na Chris­tus het leven van de oude Griekse filosofen. Zijn boek is een aaneenschakeling van curieuze details, vreemde lijstjes en prachtige vertellingen. Een boek om na te reizen. Als je op reis gaat, moet je bagage meenemen die in geval van schipbreuk blijft… Read More

Lees meer
Korte uitleg
Voor leden

Het gedachte-experiment (1): De Chinese kamer

Bij het woord experiment denk je aan erlenmeyers en veiligheidsbrillen en aan proefkonijnen. Maar voor het gedach­te-experiment heb je niet meer dan je gezond verstand nodig. Een serie over geruchtmakende hersenbrekers. Deze keer: Anne Ruth Mackor over de Chinese kamer. Stel je voor, je zit in een gesloten kamer en… Read More

Lees meer
Voorpublicatie
Voor leden

Een geheugen van 45 seconden

Hoewel ons ‘zelf’ voortdurend verandert in de tijd, hebben we toch de indruk dat iets in ons ‘hetzelfde’ blijft. De conclusie luidt dat in ons brein twee ‘zelven’ huizen – een veranderlijke en een onveranderlijke. De paradoxale, maar innige verstrengeling van beide vormen ons bewustzijn. Dit… Read More

Lees meer
Essay
Voor leden

Smart technology

Met de voortschrijdende economische en vooral kenni­seconomische voorspoed, in de vorm van ‘intel­ligente’ appara­ten, wordt de ’testburger’ steeds dommer in zijn privatopia. Een koortsig pleidooi voor reflectie en be­scheidenheid. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en… Read More

Lees meer
Verhaal
Voor leden

De zinnen van Désanne van Brederode (slot): Het zesde zintuig

Met het zesde zintuig voelen we niet, met invoelingsvermogen heeft het ook niks van doen, we voelen er mee 'aan'. Je voelt bijvoorbeeld aan dat je vriendin een Latijns-Ameri­kaans vuur in haar gemoed heeft, je vertelt het haar, en geheid dat ze terugkomt met verhalen over haar eerste tango-lessen. Read More

Lees meer
Interview
Voor leden

Edmund Burke wilde niet terug naar vroeger

Terug naar vroeger, toen men nog wist van waar­den.  Dit willen de neo-con­servatie­ven die zich beroepen op de acht­tiende-eeuwse filosoof Edmund Burke, fel tegenstan­der van de Franse Revolu­tie. Maar hebben ze Burke wel goed begre­pen? Nee, meent Frank Ankersmit: 'Burke was conservatief, de Burke-stich­ting eerder reac­tio­nair.'… Read More

Lees meer
Interview
Voor leden

Toerist naar de sterren

De 60-jarige Amerikaan Dennis Tito gaat alleen al om curieuze redenen de geschiedenis in: hij is de eerste ruimtetoerist. De multimiljonair betaalde het Russisch Ruimtevaartagentschap 20 miljoen dollar en vliegt mee naar het Internationale Ruimtestation ISS – ondanks protesten van Amerikanen en ‘beroeps’kosmonauten. Overigens onderzoeken wereldwijd tientallen bedrijven de haalbaarheid… Read More

Lees meer