Alles schudt voor de Modernen, behalve de grond onder hun voeten. In Lopper-sum, Groningen, weten ze inmiddels wel beter. De Franse wetenschaps-filosoof Bruno Latour (1947) probeert de ‘ecologische mutatie’, zoals hij de klimaatkwestie noemt, te vatten als de uitwas van het Moderne wereldbeeld van de westerse mens. Nu het ‘antropoceen’ aangebroken zou zijn – het tijdperk waarin de mens als geologische kracht telt – is het volgens hem tijd om opnieuw religieus te worden; tijd om achtzaam te wanhopen. 

In Oog in oog met Gaia. Acht lezingen over het Nieuwe Klimaatregime (2017) strijdt Latour niet zozeer tegen obscuur klimaatscepticisme, als wel tegen een wijdverbreide en verlammende onverschilligheid terwijl ‘ons huis afbrandt’. Idiosyncratisch meandert hij tussen wetenschap, politiek, religie en recht om de meervoudige mogelijkheidsvoorwaarden voor actie te scheppen, die aan de Moderne kosmologie ontbreken. Die ambitieuze taak vult hij in door op te roepen tot een wijziging van de metafysische verhouding tot de natuur, de wereld en de tijd. In zijn woorden behoeven we achtzaamheid voor de handelingsvermogens van alle entiteiten, kunnen we ‘terugkeren op Aarde’ als we ons ontdoen van het begrippenpaar ‘natuur/cultuur’ en moeten we onze tijdelijkheid herzien om ons niet meer voorbij, maar tijdens de apocalyps te situeren.