Home 02-2021
Filosofie Magazine - Februari 2021

02-2021

Wat is leven? En hoe navigeren we een leven van rollenpatronen, politiek en feminisme? In dit nummer van Filosofie Magazine een onderzoek naar de ongrijpbare band tussen al wat leeft, van bacteriën tot mensen met zelfreflectie.
Cover afbeelding voor 02-2021
Probleemdier
Probleemdier

Probleemdier

Ik hoorde laatst opiniepeiler Maurice de Hond op televisie zeggen dat het niet zo gek is dat hij boos is: er sterven heel veel mensen, omdat er niet naar hem geluisterd wordt. De Hond had immers al snel die aerosolen in de smiezen gehad en gewaarschuwd voor het gevaar van… Read More

Lees meer
vlinder
vlinder
Interview
Voor leden

‘Een vlinder is volslagen anders dan ik, maar toch hetzelfde’

Als kind, kijkend naar een vlinder, vroeg bioloog Paul Nurse zich al af wat ‘leven’ eigenlijk is. Wat verbindt kevers, bacteriën, gisten, vlinders en mensen met elkaar? Biologen en filosofen zouden bij deze fundamentele vraag samen moeten optrekken, betoogt hij – hier raken hun disciplines elkaar.

Lees meer
‘Als individu alleen weet je niet veel’
‘Als individu alleen weet je niet veel’
Interview

‘Als individu alleen weet je niet veel’

Natascha Rietdijk doet promotieonderzoek naar post-truthpolitiek en de effecten daarvan op onder andere antivaccinatiebewegingen. Read More

Lees meer
Liefdesverhaal
Liefdesverhaal
Column

Liefdesverhaal

Wat weet je van het huwelijk van je ouders? Ik zag de wonderschone documentaire Radiograph of a Family, waarin een vrouw van middelbare leeftijd het huwelijk van haar ouders navertelt, vanaf het moment dat ze elkaar ontmoeten. Seculiere student wordt verliefd op streng­gelovige gesluierde vrouw in Iran. Hij neemt haar… Read More

Lees meer
Moreel dilemma: zijn generaties elkaar iets verschuldigd?
Moreel dilemma: zijn generaties elkaar iets verschuldigd?
Moreel dilemma
Voor leden

Moreel dilemma: zijn generaties elkaar iets verschuldigd?

Corona en klimaatverandering lijken een nieuw generatieconflict teweeg te brengen. Staan ouderen bij de jeugd in het krijt?

Lees meer
Als alle stemmen gelden
Als alle stemmen gelden
Achtergrond
Voor leden

Als alle stemmen gelden

Bij democratie denken we onmiddellijk aan verkiezingen. Maar volgens Aristoteles zijn die een instrument van de elite. Denker des Vaderlands Daan Roovers en schrijfster Eva Rovers pleiten voor een deliberatieve democratie: niet de meeste stemmen, maar alle stemmen gelden. Stel, we zouden helemaal opnieuw kunnen beginnen met democratie. Nederland mag… Read More

Lees meer
volk
volk
Spoedcursus
Voor leden

Spoedcursus: volk

Bestaat het volk wel? En kan het iets willen? Stefan Rummens, hoogleraar politieke filosofie in Leuven, legt het uit aan het volk.

Lees meer
‘Beloof alles tijdens de campagne’
‘Beloof alles tijdens de campagne’
Achtergrond

‘Beloof alles tijdens de campagne’

De campagnetips die Cicero van zijn jongere broer Quintus in 64 v.Chr. kreeg tijdens zijn eerste campagne als kandidaat-consul van Rome klinken nog steeds heel eigentijds: ‘Laat zien dat je een grote aanhang hebt. Dat oogt goed en suggereert een grote populariteit.’

Lees meer
Gekkies
Gekkies
Column

Gekkies

De Europese gemeenschap wil een einde maken aan de verspreiding van nepnieuws en andere boodschappen die het gezonde verstand van de burgers ondermijnen. Dit past bij allerlei andere geluiden die je hoort in de media. Zichzelf fatsoenlijk noemende kranten als NRC Handelsblad en de Volkskrant willen het volk weer eerlijk… Read More

Lees meer
‘Rolmodellen maken geen einde aan ongelijkheid’
‘Rolmodellen maken geen einde aan ongelijkheid’
Interview
Voor leden

‘Rolmodellen maken geen einde aan ongelijkheid’

Vrouwen die ervoor kiezen om de rollen traditioneel in te vullen doen niets verkeerd volgens Gina Schouten. Maar de institutionele structuren die vrouwen in deze rollen duwen, zijn wel onrechtvaardig. Nadat Kamala Harris tot vicepresident was verkozen, deelden veel ouders video’s van hun jonge dochters die naar haar speech keken. Read More

Lees meer
Wat we van de Tao kunnen leren
Wat we van de Tao kunnen leren
Interview
Voor leden

Wat we van de Tao kunnen leren

‘Zij die het weten, spreken niet. Zij die spreken, weten het niet,’ luidt een beroemde uitspraak uit het taoïsme. Gelukkig houdt kenner Jan De Meyer zich daar niet aan in zijn nieuwe boek Wat kan ik leren van de taoïsten. De Tao in vijf lessen. 1 Wees bescheiden met kennis… Read More

Lees meer
‘Sport heeft het lichaam niet bevrijd’
‘Sport heeft het lichaam niet bevrijd’
Interview
Voor leden

‘Sport heeft het lichaam niet bevrijd’

Als topsporter was ooit haar motto: ‘Een dag niet getraind is een dag niet geleefd.’ Als filosoof ziet Sandra Meeuwsen het anders. ‘De romantiek van het spel verhult de biopolitiek van de sport.’ Tijdens de laatste klimtijdrit in de Tour de France van afgelopen jaar, toen de jongeSloveen Tadej Pogačar… Read More

Lees meer
‘Zo’n oude, monumentale boom doet me echt iets’
‘Zo’n oude, monumentale boom doet me echt iets’
Interview
Voor leden

‘Zo’n oude, monumentale boom doet me echt iets’

We dichten planten steeds vaker menselijke eigenschappen toe, constateert milieufilosoof Josef Keulartz. Soms is dat misplaatst, maar andere keren vindt hij het terecht, want planten zijn slimmer dan je denkt. En ze hebben intrinsieke waarde.

Lees meer
Sophie Oluwole filosoof Afrika ubuntu illustratie
Sophie Oluwole filosoof Afrika ubuntu illustratie
Achtergrond

Sophie Oluwole: denken zonder tegenstellingen

Sophie Bosede Oluwole (1935-2018) hoopte het Westen te bevrijden van het idee dat Afrika er filosofisch niet toe doet.

Lees meer
Coronafeestjes
Coronafeestjes
Column

Coronafeestjes

Waarom lappen sommige mensen de coronamaatregelen zo makkelijk aan hun laars? Het gros van de samen­leving houdt zich fatsoenlijk aan de restricties die ons worden opgelegd. Toch gaat er geen dag voorbij of je hoort van mensen die dat niet doen, van lockdownfeestjes tot orgiën – in België blijken seksfeestjes… Read More

Lees meer
Wat het lichaam weet
Wat het lichaam weet
Recensie
Voor leden

Wat het lichaam weet

De film Fame toont hoe dansers, acteurs en musici eindeloos moeten repeteren. Zodat ze op het podium hun lichaam vrij baan kunnen geven.

Lees meer
Opvoeden tot vrijheid
Opvoeden tot vrijheid
Recensie
Voor leden

Opvoeden tot vrijheid

Volgens Kant gaat opvoeden niet zonder dwang, maar hij wil voorkomen dat kinderen hun spontaniteit verliezen. Anders worden ze nooit vrij en autonoom. Opvoeding,’ stelde verlichtingsdenker Immanuel Kant (1724-1804) ruim 200 jaar geleden, ‘is het grootste probleem en de moeilijkste opgave voor de mens.’ Kants inzet was dan ook hoog:… Read More

Lees meer
Jezus als seculiere filosoof
Jezus als seculiere filosoof
Recensie

Jezus als seculiere filosoof

Atheïsten kunnen veel van Jezus leren, vindt Julian Baggini. Hij ontdoet de evangeliën van al het bovennatuurlijke. De Britse publieksfilosoof Julian Baggini is atheïst. Toch betekent dat niet dat hij geen interesse heeft in het christendom. In zijn nieuwste boek, Een evangelie zonder God, stelt hij dat Jezus’ leer ook… Read More

Lees meer
Verlicht pessimisme
Verlicht pessimisme
Recensie
Voor leden

Verlicht pessimisme

Net als andere verlichtingsdenkers pleitte Voltaire voor redelijkheid. Optimistisch over wat die oplevert was hij niet. Volgens Paul Pelckmans (1953), emeritus hoogleraar Franse literatuur aan de Universiteit Antwerpen, is Candide, ou l’optimisme (1759) van Voltaire tot op heden het meest gedrukte verhaal in Frankrijk – nou ja, na Le Petit… Read More

Lees meer
‘ Als je stil bent, word je bozer en bozer’
‘ Als je stil bent, word je bozer en bozer’
Korte uitleg

‘ Als je stil bent, word je bozer en bozer’

Iris Kensmil (50) is beeldend kunstenaar. Zij vertegenwoordigde Nederland op de 58ste Biënnale van Venetië. Voor de Biënnale van Venetië tekende ik met viltstift een portret van denker, dichter en activist Audre Lorde (1934-1992) direct op de muur. Twee weken deed ik erover. Het portret was meer dan  levensgroot: 550… Read More

Lees meer