Weekendlijstje: Vertrouwen
Tim Outhoorn
Premier Mark Rutte raakte in opspraak nadat hij zichzelf tegen had gesproken over CDA-kamerlid Pieter Omtzigt. Volgens sommigen heeft dit het vertrouwen in Mark Rutte ernstig aangetast. Wat is... Lees verder
‘Erasmus was altijd op zoek naar geld en opdrachtgevers’
Femke van Hout
Ronald van Raak (1969) wordt hoogleraar ‘Erasmiaanse waarden’, een nieuwe leerstoel aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Van Raak is filosoof, historicus en politicus. Sinds 2006 zit hij in... Lees verder
Ronald van Raak benoemd tot hoogleraar ‘Erasmiaanse waarden’
Tim Miechels
SP-politicus Ronald van Raak is benoemd tot hoogleraar Erasmiaanse waarden aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Hij keert met deze aanstelling terug naar de faculteit waar hij ooit zelf... Lees verder
De baas
Coen Simon Toen mijn kinderen nog klein waren was De Gruffalo een van hun favoriete voorleesboekjes. Het gaat over een muisje dat met een verzonnen monster alle hongerige belagers in het... Lees verder
‘De coronacrisis laat Europa’s veerkracht zien’
Co Welgraven
De EU heeft de afgelopen vijftien jaar een metamorfose ondergaan, stelt Luuk van Middelaar. Dat ging onder druk van crises, want juist in zulke tijden kiest Europa nieuwe wegen.... Lees verder
Weekendlijstje: emoties in de politiek
Femke van Hout
Volgende week mogen we weer naar de stembus. Maken we onze keuze in het stemhokje vooral op rationele gronden, of spelen ook emoties een rol? En zijn emoties en... Lees verder
‘Een crisis is ook altijd een kwestie van verbeelding’
Marijn Kruk
Volgens Bruno Latour toont de coronacrisis dat we in korte tijd tot grote koerswijzigingen in staat zijn. Hij trekt er lessen uit voor die andere, nog veel grotere crisis... Lees verder
‘Het lieve linkse mag wel terugkomen’
Hannah Achterbosch
Merijn de Boer schreef het boek De saamhorigheidsgroep, over een groepje Haarlemse idealisten in de jaren tachtig. Beeld David Vaaknin Lees verder
Moreel dilemma: moet ik gaan stemmen?
Jeroen Hopster Gaat jouw stem het verschil maken? Vast niet. Waarom zou je dan naar de stembus gaan? Met de stembusgang in aantocht klinken de gebruikelijke aanmoedigingen om op 17 maart... Lees verder
‘Europa moet de taal van de macht leren spreken’
Ivana Ivkovic Autoritair leiderschap is in opkomst, stelt politiek filosoof Hans Kribbe. Sterke mannen als Xi en Poetin bedreigen de liberale democratie en haar vrijheden. Wil Europa die behouden, dan moet... Lees verder
‘Politici blijven vaak blind voor hun eigen ideologie’
Erno Eskens
Ronald van Raak dook in de geschiedenis van de Nederlandse wijsbegeerte en belicht filosofen die politiek bedreven – zoals hijzelf. Nederlanders zijn wars van abstracties, schrijft hij. Er is... Lees verder
Weekendlijstje: filosofen over democratie en rechtsstaat
Femke van Hout
Afgelopen dinsdag oordeelde de rechtbank in Den Haag dat de avondklok op verkeerde rechtsgronden was ingesteld. Dankzij de scheiding der machten kunnen burgers en actiegroepen de overheid op deze... Lees verder
Als alle stemmen gelden
Daan Roovers en Eva Rovers
Bij democratie denken we onmiddellijk aan verkiezingen. Maar volgens Aristoteles zijn die een instrument van de elite. Denker des Vaderlands Daan Roovers en schrijfster Eva Rovers pleiten voor een... Lees verder
Spoedcursus: Volk
Wilfred van de Poll
Bestaat het volk wel? En kan het iets willen? Stefan Rummens, hoogleraar politieke filosofie in Leuven, legt het uit aan het volk. Lees verder
‘Beloof alles tijdens de campagne’
Rogier van der Wal
De campagnetips die Cicero van zijn jongere broer Quintus in 64 v.Chr. kreeg tijdens zijn eerste campagne als kandidaat-consul van Rome klinken nog steeds heel eigentijds: ‘Laat zien dat... Lees verder
‘We moeten betere voorouders worden’
Elke van Riel
Welke planeet laten we onze kinderen en kleinkinderen na? En hún kinderen? Volgens filosoof Roman Krznaric hebben we een morele verantwoordelijkheid tegenover toekomstige generaties. Hij zoekt manieren om ons... Lees verder
Geest van wanorde en harmonie
Koen Schouwenburg
De Fransman Paul Valéry en de Oostenrijker Stefan Zweig schreven in het interbellum begeesterd over de crisis en toekomst van Europa. We plukken nog steeds van hun ‘langzaam gerijpte vrucht’.... Lees verder
De afslag naar radicaal-rechts
Rob Hartmans
Onder conservatieven voltrok zich de afgelopen jaren wereldwijd een schisma. Sommigen radicaliseerden. Bij het overlijden, vorig jaar, van de Engelse filosoof Roger Scruton, schreef Thierry Baudet in NRC Handelsblad... Lees verder
Weekendlijstje: complottheorieën
Friso van der Meer en Femke van Hout
Tijdens de toespraak van Mark Rutte vanuit het Torentje klonk op de achtergrond gejoel en gefluit van demonstranten. Velen van hen zijn aanhangers van complottheorieën volgens welke de coronamaatregelen... Lees verder
‘Een politicus moet zich laten leiden door de deugd’
Marnix Verplancke
Volgens Tinneke Beeckman kunnen we van Niccolò Machiavelli leren dat vrijheid een gemeenschappelijke opdracht is. ‘Vrijheid vraagt om betrokkenheid, van zowel politicus als burger.’ Ik moet bekennen,’ lacht de... Lees verder
Weekendlijstje: Vorsten
Friso van der Meer
Na de excuses van koning Willem-Alexander over zijn gezinsuitje naar Griekenland werd er druk gespeculeerd over de houdbaarheid van de monarchie. Monarchieën bestaan al millennia. Maar wat is precies... Lees verder
Een wijs mens jaagt geen rijkdom na
Florentijn van Rootselaar Hij staat bekend als theoreticus van de vrije markt. Maar Adam Smith, godfather van de economische wetenschap, dacht óók na over ethiek. Hij pleit voor matigheid en zelfbeheersing. Het... Lees verder
Weekendlijstje: Amerikaanse filosofen over democratie en politiek
Andrea Reuvers
Het eerste verkiezingsdebat tussen Trump en Biden zorgde eerder deze week voor zorgde voor ongemakkelijkheid en verbijstering bij iedereen die ernaar keek. Wat hebben de Amerikaanse filosofen uit dit... Lees verder
Iedereen politicus
De kloof tussen burger en politiek lijkt nog altijd te groeien. Gelukkig is daar een oplossing voor, stelt Josine Blok: leentjebuur spelen bij de eerste, meest radicale democratie. Het... Lees verder
Ute Frevert: ‘Emoties horen bij de democratie’
Claudia Galgau Niet alleen feiten en argumenten, maar ook emoties horen bij de democratie, betoogt de Duitse historica Ute Frevert. Tegelijk waarschuwt ze voor extreem-linkse en -rechtse groepen bij wie de... Lees verder
Simone Weil: De eigenzinnige Samaritaan
Bart Coster Beeld: Hajo de Reiger Simone Weil was tegelijkertijd geheel eigenzinnig en diep begaan met het lot van haar medemensen. Dat werd haar fataal. Zou jij op het sociaal minimum... Lees verder
Recensie: Misleid door welbespraakte egoïsten
Jannah Loontjens Door de domheid van het volk te gebruiken kunnen kwaadwillende dictators in het zadel komen, waarschuwde Plato al. De enige remedie is wijsheid. Ook in Plato’s tijd zagen velen... Lees verder
De 5 beste boeken over politiek volgens Paul Cliteur
‘We worden bezocht door wat ik Theoterrorisme noem, terrorisme gebaseerd op goddelijke grondslag. Dat geeft een hoop gedoe.’, zegt rechtsgeleerde en filosoof Paul Cliteur, die ook kandidaat-senator is namens... Lees verder
Merleau-Ponty: The call for moderation
Frank Chouraqui
Open societies, or, societies that ambition to be open, are currently facing a number of crises. Environmental, economic and military crises are among them, but two of them are... Lees verder
Een zee van lijdende lichamen
Marieke Borren
Het beroep op gevoelens van empathie en compassie is volgens filosoof Hannah Arendt geen goede basis voor een politieke gemeenschap. Marieke Borren verheldert Arendts argumenten voor dit wantrouwen en... Lees verder
Close Reading Rousseau: Het maatschappelijk verdrag
Sophie van Balen Rousseaus maatschappelijk verdrag – grondslag voor de democratie of blauwdruk voor een totalitaire samenleving? Met een hefboom van voldoende lengte kan men met één vinger de wereld doen wankelen,... Lees verder
Waarom het goed is dat de politiek niet naar het volk luistert
Bart Verheijen
Populisten zeggen dat de democratie in gevaar komt doordat de politiek niet naar het volk luistert. Volgens de Franse denker Claude Lefort is dat niet waar: juist het beeld van... Lees verder
De totale democratie is niet democratisch
Alle macht naar het volk: het lijkt het toppunt van democratie. Maar partijen die meer macht aan het volk willen geven, zoals de partijen die in Hongarije, Polen en... Lees verder
Waarom we onderdrukte groepen een eigen stem moeten geven
Alexandra van Ditmars
Hoe kunnen we zorgen dat de ongehoorden – die elke samenleving kent – gehoord worden? Het is een vraag die de Indiase geleerde Gayatri Chakravorty Spivak dagelijks bezighoudt. Gayatri... Lees verder
Pleidooi: een nieuwe focus in de politieke filosofie
Jojanneke Vanderveen
Politieke idealen en de dagelijkse realiteit zijn vaak mijlenver van elkaar verwijderd. Het is daarom tijd voor een nieuwe focus in de politieke filosofie, betoogt Jojanneke Vanderveen. Aan het... Lees verder
De trots van Edmund Burke
Coen Brummer
De Ierse filosoof Edmund Burke (1730 – 1797) was niet alleen een denker, hij was ook een gekozen politicus. Maar zich simpelweg schikken naar de wil van het volk?... Lees verder
Meer wetenschap in de politiek
Herman de Regt en Hans Dooremalen
Elke politieke partij heeft een eigen wetenschappelijk bureau. Maar in hoeverre kloppen de onderzoeksresultaten van die bureaus? Het lijkt erop dat partij-ideologie boven de wetenschappelijke methode wordt gesteld, schrijven... Lees verder
Claude Lefort: geen politiek zonder representatie
Tim Heysse
Hoe politieke macht veroveren en behouden? Het antwoord op deze vraag staat te lezen in een van de beruchtste boeken uit de geschiedenis van het politieke denken: Il Principe van Niccolo... Lees verder
IJzeren Lijst 4. A Theory of Justice van John Rawls
Alexandra van Ditmars
‘Het goede is de bevrediging van een rationeel verlangen’, volgens de Amerikaanse filosoof John Rawls (1921-2002). Hij zorgde in 1971 voor een ommezwaai in de politieke filosofie met zijn... Lees verder
Jürgen Habermas: ‘De politiek wil de bevolking erbuiten houden’
De Duitse filosoof Jürgen Habermas waarschuwt voor zelfgenoegzaamheid. De politieke elite heeft zich opgesloten in een technocratisch systeem en luistert niet meer naar de kiezers. ‘We hebben behoefte aan... Lees verder
Principes voor een duurzame politiek
Robert van der Veen
Politiek gaat over het verenigen van gemeenschappelijke en conflicterende belangen in bindende collectieve besluitvorming op een wijze die door winnaars en verliezers kan worden aanvaard. In dit artikel baseer... Lees verder
Lévy spreekt zich uit over Oekraïne
Tim miechels
‘De Oekraïense revolutionairen zijn geen fascisten’ zegt de Franse filosoof Bernard-Henri Lévy. In the Daily Beast reageert hij op Poetins claim dat de protesten in Oekraïne de terugkeer van... Lees verder
Agonisme
Ivana Ivkovic
Geen maatschappij is zonder conflict. Democratie moet volgens Chantal Mouffe een vorm en een plek voor de onderlinge verdeeldheid proberen te vinden – zonder deze in de kiem te... Lees verder
Politiek: retorica of universele rechtvaardigheid?
Johan van de Werken
In het regeerakkoord is afgesproken dat er geen onderzoek komt naar de Nederlandse steun aan de oorlog in Irak. Toch eisen politici én burgers openheid. ‘Waarheidsvinding’, noemt SP-Kamerlid Harry... Lees verder
Politiek van vernedering
Sjaak Koenis
De joodse denker Avishai Margalit weet hoe gevaarlijk het is als een samenleving mensen categorisch buitensluit. Maar streven naar rechtvaardigheid is niet voldoende om vernedering, wrok en frustratie tegen... Lees verder
Politiek is georganiseerd wantrouwen
Maarten Meester
Bang dat politici alleen maar zichzelf willen verrijken? Die angst is van alle tijden, zo laat Francis Fukuyama zien in De oorsprong van onze politiek. ‘Links of rechts, tien... Lees verder
Simon Critchley: ‘De politiek heeft het vermogen om angst te reguleren’
Ivana Ivkovic
We zijn bang, zegt de Engelse filosoof Simon Critchley. Bang voor de islam, bang om onze banen te verliezen, bang voor de toekomst. We moeten die angst niet uitbannen,... Lees verder
Hannah Arendt over politieke vriendschap
Marieke Borren
‘Een vriend begrijpt niet zozeer zijn vriend als persoon, maar veel meer hoe en in wat voor specifieke vorm de gemeenschappelijke wereld verschijnt aan de ander.’ Hannah Arendt over... Lees verder
Latour: ‘Politiek moet weer gaan over concrete zaken’
Maarten Meester
Volgens Bruno Latour is de wetenschap zo succesvol, dat ook politiek steeds meer wordt gezien als een wetenschappelijk bedrijf. Politieke problemen kunnen worden opgelost door objectieve feiten en wetmatigheden.... Lees verder
Politiek op de Tempelberg
Leon Heuts
De Israëlische filosoof Moshe Halbertal is een vriend van de Palestijnen, maar vindt dat Arafat weg moet. De Palestijnse leider misbruikt de religieuze wanen van fanatici en maakt zich... Lees verder