Byung-Chul Han

De Koreaanse samenleving loopt volgens Byung-Chul Han op haar laatste benen. Overal tref je slapende mensen aan, die door de overuren die zij maken hun bed niet meer bereiken. De metro’s in Seoul lijken wel slaapwagons. Worden werknemers uitgebuit? Integendeel: zij buiten zichzelf uit, stelt de Koreaans-Duitse filosoof. Niet ‘je moet het!’, maar ‘je kunt het!’ is de slagzin van de hedendaagse prestatiemaatschappij. En die slagzin is ongemeen effectief, juist omdat het de druk van het presteren volledig bij onszelf legt. Onze zelfuitbuiting is geheel vrijwillig.

Even tussendoor… Meer lezen over het denken van Byung-Chul Han? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Han vertrok als 22-jarige jongen naar Duitsland om metallurgie te studeren. Eenmaal aangekomen stortte hij zich echter op een ander vak: de filosofie. Na zijn promotie werkte hij aan universiteiten in Zwitserland en Duitsland, en voltooide als eerste Aziaat in Duitstalig Europa een Habilitation in de geesteswetenschappen. De laatste jaren vergaarde hij ook bekendheid bij een groter publiek, met zijn polemische essays over de vermoeide samenleving, en over de gemengde zegeningen van transparante media.

De zelfuitbuiting waaraan wij ons tegenwoordig vrijwillig onderwerpen, verschilt volledig van de uitbuiting door een externe autoriteit – de werkgever die zijn werknemer uitperst. Als ik ergens niet in slaag, dan houd ik mijzelf voor die mislukking verantwoordelijk. Als ik lijd of failliet ga, is dat mijn schuld. De druk die wij onszelf opleggen leidt tot psychische ziekten, zoals depressiviteit en burn-outs. Zij zijn geen gevolg van een virale of bacteriële infectie – een negatief element dat een immunologische afweerreactie oproept – maar kunnen volgens Han beter worden getypeerd als infarcten, veroorzaakt door een teveel aan positiviteit. Wij gaan zo ver mee met het credo ‘je kunt het!’, dat wij uiteindelijk verzinken en verdrinken in onszelf.